Z pewnością każdy nie raz doświadczył w swoim życiu koszmaru sennego. Dlaczego w czasie nocnego odpoczynku ludzki mózg projektuje tego typu obrazy? Czy to wynik indywidualnych doświadczeń, napięcia, a może jest oznaką wybujałej wyobraźni? O koszmarach rozmawialiśmy w Dzień Dobry TVN z psychiatrą i specjalistą od zaburzeń snu dr Michałem Skalskim i Martą Szulawiak-Turską.Nie ulega jednak wątpliwości, że koszmary senne skutecznie psują humor i działają silnie stresogennie, uniemożliwiając odpoczynek. Jak im zaradzić? Kiedy je leczyć?
Koszmary senne a faza snu
Sny, w których doświadcza się uczuć strachu, złości, bezradności, agresji czy lęku, są zwane koszmarami i dotyczą nawet 50 proc. naszej populacji. Zwykle przedstawiają one obrazy, w których zagrożone jest życie lub bezpieczeństwo osoby śniącej albo kogoś z jej otoczenia – np. utrata sprawności, wypadanie zębów, spadanie z wysokości, uciekanie przed wrogiem, bycie ofiarą przemocy, śmierć. Bardzo często też swoją treścią nawiązują do codziennego życia. Wywołujące stres koszmary pojawiają się zwykle w fazie głębokiego snu (REM). To właśnie wtedy występują szybkie ruchy gałek ocznych, a mózg podsuwa obrazy będące pewnego rodzaju zbitkiem doświadczeń, emocji i przeżyć. Z koszmaru zwykle budzimy się na skutek reakcji fizycznej naszego ciała. Może to być zarówno płacz, krzyk, jak i gwałtowne poruszenie się na łóżku. Co ciekawe, istnieje opinia, według której na koszmary senne częściej cierpią kobiety z powodu wahań hormonalnych zachodzących w organizmie.
Koszmary senne – przyczyny
Co sprawia, że koszmary spędzają nam sen z powiek? Czynnikiem, który wymienia się najczęściej, są traumatyczne wydarzenia z przeszłości. Dla jednych będzie to wypadek, dla innych upokorzenie, przykre doświadczenia z dzieciństwa, utrata bliskiej osoby czy nawet niepowodzenia w życiu osobistym. Lęki powodują, że odporność psychiczna jest dość niska. Przyczyną jest też przewlekły stres. Dlatego koszmary senne stanowią odzwierciedlenie emocji odczuwanych na jawie – naszych obaw, niepokoju czy strachu np. o zdrowie, wierność partnera, utratę sprawności lub przed jakąś osobistą porażką (m.in. brakiem pracy, domu czy finansów). Z tego względu koszmary mogą w pewnym sensie pomóc uporać się z problemami, przepracować traumę i nabrać dystansu.
Koszmary senne u dorosłych często są wynikiem zespołu stresu pourazowego. Doświadczają ich osoby, które były ofiarami przemocy w rodzinie lub molestowania. Silne traumy przekładające się na sny obserwuje się także u weteranów wojennych oraz osób, które brały udział w wypadku komunikacyjnym.
Skąd biorą się koszmary senne u dzieci? Przyczyną występowania tego zjawiska często jest niepokój wywołany rozwodem, kłótniami rodziców albo uraz psychiczny związany np. ze zmianą miejsca zamieszkania, przedszkola czy szkoły. Mogą one być także efektem przemęczenia lub zwiększonego napięcia. Zwykle pojawiają się u maluchów w wieku ok. 3 lat. Koszmary senne u nastolatków mogą zaś zaistnieć na skutek personalnych niepowodzeń lub być efektem dojrzewania. Pojawiają się też u przyszłych mam jako efekt obaw o zdrowie i bezpieczeństwo ich dziecka. Koszmary senne w ciąży są dość częstym zjawiskiem.
Leczenie koszmarów sennych
Nawracające koszmary, jeśli są procesem długofalowym, mogą powodować problemy ze zdrowiem. Osoba doświadczająca ich często cierpi na chroniczne zmęczenie i kłopoty z koncentracją. Do tego obawa przed złymi snami nasila strach przed zaśnięciem, co w konsekwencji prowadzi do bezsenności. Co zrobić, jeśli na jakimś etapie życia pojawiły się nawracające koszmary? Jak się ich pozbyć? Ciągłe koszmary senne mogą utrudniać życie, np. prowadzić do wykluczenia zawodowego ze względu na zmęczenie i słabą jakość pracy, a także powodować opóźniony refleks, który może przełożyć się na zwiększenie ryzyka wypadku na drodze. Dlatego warto zgłosić się do specjalisty, by ten pomógł uporać się z problemem. Kiedy leczyć koszmary senne? W przypadku dorosłych dobre efekty przynosi psychoterapia poznawczo-behawioralna, np. zmiana treści snu na pozytywną i jego wizualizacja, czyli tzw. technika próby wyobrażeniowej. Pomocne są także techniki relaksacyjne czy hipnoterapia. Jeśli metody te nie odnoszą dobrych rezultatów, a koszmary senne u dorosłych powodują np. napady lęku i paniki, należy wprowadzić leczenie farmakologiczne.
Jakie konsekwencje mogą przynieść powracające i nieleczone koszmary senne? Jednym ze skutków jest depresja. Niestety systematyczny stres w nocy oddziałuje także na codziennie funkcjonowanie, zakłócając czasami prawidłową ocenę sytuacji. Efektem powtarzających się koszmarów jest także nerwica i uzależnienia np. od alkoholu, narkotyków, środków nasennych czy uspokajających, ale także jedzenia (nocne podjadanie działa kojąco i przynosi chwilową ulgę, pomagając zwalczyć stres).
W przypadku złych snów u dzieci nie stosuje się leków. Jednak pomoc jest wskazana, jeżeli pojawiły się stany lękowe. Jak można zaradzić koszmarom sennym u dzieci? Leczenie polega najczęściej na tzw. interwencji behawioralnej.
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN
Pozostałe wiadomości
Gorące tematyPomyśl, zanim udostępnisz zdjęcia swojego dziecka
GwiazdyTakiego programu dawno nie było. W pracy stawi się wyjątkowy skład prowadzących
GwiazdyUpiekłam fit "sernik" Anny Lewandowskiej. Bez glutenu, bez laktozy... bez smaku?
Styl życiaQuiz. Sprawdź, co wiesz o wielkanocnych potrawach?
Przepisy kulinarneŻurek i barszcz biały - czym się różnią te wielkanocne zupy?
NewsyWielkanoc z Dzień Dobry TVN. Jakie świąteczne niespodzianki czekają widzów?
GwiazdyRebel Wilson straciła dziewictwo w wieku 35 lat. "Ludzie mogą poczekać, aż będą gotowi"
GwiazdyNowy uczestnik wszedł do "Hotelu Paradise 8" i od razu namieszał
Przepisy kulinarneSerowe pyszności na Wielkanoc. Poznaj przepisy Andrzeja Polana na dania z serem długodojrzewającym
Ślub i weseleWysyłają gościom wirtualne zaproszenia na ślub. Czy to dobry pomysł?
Styl życiaTradycje wielkanocne - zwyczaje, ciekawostki i symbole Wielkanocy. Co powinno być w koszyczku wielkanocnym?
Przepisy kulinarne"Po Wielkanocy sałatkę jarzynową wyrzuca 68% Polaków". Znana dziennikarka radzi, co z niej zrobić
GwiazdyWojciech Modest Amaro podzielił się rodzinną nowiną. "Piękny Aniołek już jest na świecie"
Przepisy kulinarneWyjątkowe dania z drobiu na Wielkanoc (i nie tylko). Wypróbuj przepisy Matteo Brunettiego
ParentingTuż po porodzie otrzymała od matki niestosowny prezent
Zdrowe odżywianieIle jajek można zjeść w tygodniu? Ekspert rozwiewa wątpliwości
GwiazdyKsiężna Kate wspierała ją w chorobie. Teraz 8-latka chce zrobić dla niej to samo. "Wyzdrowieje tak, jak ja"
Podróże10 kroków dzieli Cię od udanej podróży. O tym należy pamiętać przy planowaniu wyjazdu
ParentingKobiety hejtowane za wielodzietność. "Odpieluszkowe zapalenie mózgu"
GwiazdyZjadłam słynny żurek Magdy Gessler. Czy talerz zupy jest wart swojej ceny?
Styl życiaSiostry uratowały sklep dziadka. "To nie mogło się tak skończyć"
GwiazdyKlaudia El Dursi zabiera w podróże walizki z jedzeniem?
Zdrowe odżywianieTen składnik warto suplementować. "Odpowiada za to, że nasza skóra jest ładna, a włosy piękne"
HoroskopWiosenny horoskop miłosny. Pojawią się emocjonalne burze i zawirowania
PsychologiaCzy epidemia opioidowa ma szansę dotrzeć do Polski? "4 lata temu nie mieliśmy żadnych przypadków"
Styl życiaPolska ma własnego van Gogha. Ekspertyzy potwierdziły autentyczność obrazu
Parenting"Alkohol, przemoc, zaniedbania". Gabriela nie bała się pomóc maluchom
Przepisy kulinarnePotrawy wielkanocne, które zawładną świątecznym stołem. Przepisy Sebastiana Olmy
GwiazdyMarcin Prokop ma wyjątkową relację z bratem, lecz nie zawsze było kolorowo. "Zburzył mój spokój"
GwiazdyObejrzałam dwa odcinki serialu "Klara". Każdy zna kogoś takiego, jak matka głównej bohaterki
Sposób na wnętrzeSposób na wnętrze: Metamorfoza starej i niefunkcjonalnej kuchni. "To jest rewelacja"
GwiazdySarah Ferguson wspiera Kate. Sama walczyła z dwoma typami raka
GwiazdyWyjątkowy gość specjalny w "MasterChef Nastolatki"
GwiazdyNazywają go "trudnym aktorem". Jaki naprawdę jest Sebastian Fabijański?
Pielęgnacja twarzy i ciałaDbać trzeba nie tylko o włosy, ale i o skórę głowy. Jak to robić?
Parenting"Łazienkowe przekleństwa" - zbawienna metoda czy szkodliwy trend? Psycholożka wyjaśnia
DomSposób na idealnie białe firanki i obrusy na święta - sprawdź, co trzeba zrobić
Gwiazdy"Hotel Paradise 8". Ola i Ada rozdają karty. Ich decyzja może mieć wpływ na Rajskie Rozdanie
Pielęgnacja twarzy i ciałaZatrzymaj pierwsze zmarszczki. Sprawdź, jak zapobiec starzeniu się skóry
NewsyPlatforma streamingowa Max już w czerwcu. "Na tę chwilę czekaliśmy 2 lata"
Aranżacje wnętrzWiosna na wielkanocnym stole. Stwórz własne dekoracje
LongFormBrak apetytu u osób starszych. Co robić, kiedy seniorzy przestają jeść?
NewsyCo i za ile kupimy do koszyka wielkanocnego?
ZwierzętaNie wiesz, jak rozmawiać ze swoim psem? Waszą komunikację poprawi Radek Ekwiński. Napisz do nas
Styl życiaTo najczęstszy błąd w podawaniu żurku
HoroskopWybuchowy ekstrawertyk, a może cichy introwertyk? Poznaj numerologiczną 4
GwiazdyMateusz Hładki poprowadzi nowy program
Przepisy kulinarneSprawdzony trik z TikToka. Jak sprytnie pokroić mango?
NewsyE-sklep TVN. Co jest w ofercie? "Widzowie poczują się częścią czegoś większego"
Zdrowe odżywianieIle cukru jest w przekąskach dla dzieci? "Owoce się je, a nie pije"
Styl życiaPaulina Holtz oddała kuchnię. Ogłoszenie zamieściła na popularnej grupie
ParentingWielka przeprowadzka rodziny Clarke. "Najbardziej obawiamy się o Czarusia"
GwiazdySanah szczerze o swoich lękach. Czego się obawia?
Przepisy kulinarne9 tradycyjnych potraw na Wielkanoc - najlepsze przepisy
ŚwiatWakacje w maju – gdzie warto pojechać?
GwiazdyOla Żuraw-Świątek po 10 latach pogodziła się z mamą
Nasze akcje#DzieńDobrywPolsce. Potrzebujesz interwencji Dzień Dobry TVN? Napisz do nas
Styl życiaJak rozmawiać z dziećmi o ukrzyżowaniu Jezusa? "Mają prawo wiedzieć, że umieramy"
GwiazdyGrupowa randka w "Hotelu Paradise 8". Ktoś złoży uczestnikom niezapowiedzianą wizytę
GwiazdyBeata Ścibakówna skrytykowała zachowanie młodych aktorów
Styl życiaNauczycielka, która nie stawia stopni. "Obawiałam się bardziej reakcji rodziców niż uczniów"