Choć jest powszechnie znany, to nie każdy docenia jego dobroczynne właściwości. Tymczasem kopytnik pospolity posiada wiele zastosowań, o których niewielu z nas ma pojęcie. Przyjrzyjmy się bliżej tej niepozornej roślinie.
Kopytnik pospolity – czym jest?
Kopytnik pospolity ( Asarum europaeum ) jest byliną z rodziny kokornakowatych ( Aristolochiaceae ), rośnie na terenach środkowej i południowej Europy, Syberii i Azji Mniejszej. W Polsce - oprócz Mazowsza i północno-zachodniej części kraju - jest gatunkiem dość powszechnie występującym, możemy go spotkać w miejscach zacienionych (lasach i wszelkiego rodzaju zaroślach). Warto pamiętać, że w naszym kraju podlega częściowej ochronie gatunkowej .
Kopytnik pospolity jest rośliną niską, płożącą. Dorasta do 10-15 centymetrów wysokości. W miejscu występowania tworzy zwarte kępy. Rozrasta się kłączami, które gęsto się rozgałęziają tuż pod powierzchnią ziemi. Cechą charakterystyczną są zimozielone, błyszczące liście o nerkowatym kształcie, przypominającym nieco końskie kopyta . To właśnie za sprawą nietypowego wyglądu liści roślinę nazywa się kopytnikiem.
Kwiaty rośliny są purpurowo-brązowe i kształtem przypominają dzwonek. Kwitną od marca do maja i wydzielają w tym okresie oryginalny zapach, który kojarzy się z zapachem pieprzu. Tą nietypową wonią kopytnik wabi padlinożerne mrówki zapylające jego kwiaty.
Chcąc uprawić kopytnik pospolity w ogrodzie, musimy pamiętać, że najlepiej będzie się czuł w cieniu, na żyznej, wilgotnej i próchnicznej glebie, która będzie miała odczyn zasadowy. Jednak jak sadzić kopytnik pospolity? Rozstawa powinna uwzględniać docelowe rozmiary rośliny. Kopytniki pospolite najlepiej wyglądają sadzone w grupach po 10-20 roślin (optymalna liczba roślin na metr kwadratowy to 16). Rozmnażanie następuje przez podział kłączy, najlepiej wykonać tę czynność w marcu lub kwietniu.
Kopytnik pospolity - zastosowanie
Kopytnik pospolity to roślina ozdobna, która jest chętnie sadzona w parkach oraz przydomowych ogrodach. Świetnie sprawdza się jako roślina okrywowa do zadarniania miejsc zacienionych, np. pod konarami drzew.
Oprócz walorów dekoracyjnych kopytniki pospolite mają także działanie lecznicze. Lista dolegliwości, które leczy kopytnik pospolity, jest bardzo długa.
Alkoholizm to choroba, w której chory traci panowanie nad ilością spożywanego alkoholu. W Polsce około 4,4% całej populacji cierpi na tę ciężką do wyleczenia przypadłość. Jest to schorzenie nie tylko psychiczne, ale i somatyczne, prowadzące do marskości i zapalenia wątroby, wyniszczenia organizmu, wielu poważnych zaburzeń psychicznych, a w skrajnych przypadkach także do śmierci. Jak stosować kopytnik pospolity na alkoholizm? Skutecznym sposobem może być wymieszanie ziela kopytnika z alkoholem . Po spróbowaniu takiej mieszanki chory powinien nabrać obrzydzenia do alkoholu.
Kopytnik pospolity wydziela także olejek eteryczny, którego głównym składnikiem jest azaron wywołujący podrażnienie błon śluzowych oskrzeli, żołądka oraz jelit. Zwiększa także ilość wydalanego potu i moczu.
Garbniki, flawonoidy, żywicę, skrobię i kwas arystolochowy - to pozostałe związki, w które uzbrojony jest kopytnik pospolity. Preparaty na jego bazie były stosowane jako środki moczopędne, przeczyszczające i wymiotne . Warto wspomnieć, że to ziele było niegdyś stosowane przy zatruciu grzybami, a także przy chorobach płuc, wątroby oraz do wywołania miesiączki i aborcji .
Obecnie kopytnik pospolity jest używany przy zapaleniu oskrzeli i krtani, leczeniu astmy oraz kaszlu spowodowanego paleniem tytoniu. Ziele kopytnika pospolitego jest stosowane także w homeopatii. Świeże kłącze rośliny pomaga w walce z migrenami, dusznicą bolesną (astmą), czy zapaleniem płuc. Może też być środkiem przeciw histerii oraz nerwowej nadpobudliwości.
Pamiętajmy, że kopytnik jest rośliną trującą . Nie mogą go stosować kobiety w ciąży oraz matki karmiące. Jeśli chcemy wypróbować jego działanie na sobie, należy wcześniej skonsultować się z osobą mającą doświadczenie w leczeniu ziołami. Dzięki temu unikniemy niebezpiecznych dla zdrowia konsekwencji stosowania kopytnika pospolitego.
Wybrane skutki uboczne stosowania tej rośliny w celach leczniczych to: nudności, podrażnienie żołądka, wymioty, biegunka, poparzenie ust, zgaga, bóle brzucha oraz poronienie. Wspomniany olejek eteryczny może spowodować upośledzenie układu oddechowego oraz uszkodzenie nerek. Działa także drażniąco na skórę i może przyczynić się do powstawania pęcherzy. Dlatego też w leczeniu kopytnikiem pospolitym należy zachować ostrożność, aby uchronić się przed niepożądanymi skutkami ubocznymi.
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN