Kanar, komornik... Czemu ich nie lubimy?

Taksówkarz, urzędnik, „kanar” czy komornik – to zawody, których sama nazwa budzi w wielu Polakach negatywne skojarzenia. Za jakimi jeszcze zawodami nie przepadamy? Co je łączy? Skąd biorą się związane z nimi negatywne stereotypy i jakie są szanse na ich zmianę? O tym rozmawialiśmy w Dzień Dobry TVN z psycholingwistką, Małgorzatą Majewską, oraz satyrykiem, Krzysztofem Skibą.

W Polsce zawody powszechnie nielubiane i obciążone negatywnym stereotypem to przede wszystkim te, które w jakiś sposób utrudniają nam życie: coś nam zabierają (np. komornik), kontrolują nas (np. kontroler biletów, pracownik urzędu skarbowego) lub oceniają (np. nauczyciele naszych dzieci). Jak zwraca uwagę Małgorzata Majewska, jest to związane z naszym podejściem do różnego rodzaju przepisów i opłat, które są na nas nakładane:

"— Nie ma w nas przekonania przekonania, że kupujemy bilety czy płacimy podatki, bo to rodzaj należącej się Państwu opłaty za usługę.

Zawody, przez które „wpadamy”

A zatem problemem nie jest dla nas to, że nie kupiliśmy biletów lub nie zapłaciliśmy VAT, ale kontroler biletów bądź urzędnik, który złapał nas na gorącym uczynku. W takich sytuacjach ignorujemy po prostu związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy nieprzestrzeganiem przepisów a spotykającą nas za to karą, a winą obciążamy tego, który nas „zdemaskował”.

Jak podkreślili nasi goście, jest w nas wciąż głęboko zakorzenione myślenie opozycją „on – my”, przesłaniające zrozumienie porządku społecznego. Stąd bierze się niechęć do zawodów takich jak hycel. Nie postrzegamy go bowiem jako tego, który zawiezie zagubionego psiaka do schroniska i w ten sposób pomoże mu znaleźć właściciela, ale jako tego, którego zawodem jest krzywdzenie niewinnych zwierząt.

Polska krajem o niskim zaufaniu społecznym

Jeszcze inną kwestią wpływającą na negatywne postrzeganie pewnych zawodów jest socjologiczny trend niskiego zaufania społecznego. Przejawia się on obawą, że jeśli nie będziemy dostatecznie uważni i nie „przypilnujemy” naszego usługodawcy, zostaniemy oszukani, „naciągnięci” bądź zmanipulowani. Wyrażają go konstrukcje językowe takie jak: „Chciał mi to wcisnąć, ale się nie dałem”. Przykłady takiego stereotypu? Chytry warszawski taksówkarz, który nieświadomego klienta z innej miejscowości przewiezie z Dworca Centralnego pod Pałac Kultury przez Białołękę. Pracownik call center, który dzięki psychologicznym sztuczkom zmanipuluje nas do tego stopnia, że kupimy od niego pakiet 200 darmowych SMS-ów i MMS-ów – mimo że w naszym abonamencie i tak są one nielimitowane.

Polak nie lubi być oceniany

Nie lubimy też oczywiście być oceniani. To dlatego nauczycieli oceniających nasze dzieci uważamy często za niekompetentnych i niedouczonych. Łatwiej jest nam zanegować trafność ich oceny, niż przyznać, że to nasze pociechy mają jakieś braki w wiedzy czy umiejętnościach. To zresztą kolejny problem związany z tym, że oceny wskazującej na nasze niedociągnięcia nie uważamy za cenną wskazówkę, ale za „wytykanie” nam niedostatków. Nie potrafimy oddzielić oceny naszych osiągnięć od oceny nas samych.

Jak zmienia się negatywne stereotypy?

Jakie są szanse na zmianę tych stereotypów – zwłaszcza tych najsilniej utrwalonych w języku? Kiedy taksówkarze przestaną być „złotówami”, kontrolerzy biletów „kanarami”, a nauczyciele „belframi”? Jak podkreślała Małgorzata Majewska, stereotypy te oczywiście wychodzą z języka, ale dzieje się to bardzo powoli, a cały proces musi zacząć się na poziomie doświadczenia. Najpierw musimy więc doświadczyć zachowań negujących nasze negatywne stereotypy, np. zetknąć się z miłymi urzędnikami czy sympatycznymi i uczciwymi taksówkarzami. Potem musi dojść do ich konfrontacji ze stereotypem i wówczas jest szansa na zmianę. Tak na przykład stało się ze stereotypem „dentysty-sadysty”, który obecnie właściwie już nie funkcjonuje.

Mimo to wielu z nas lubi trzymać się utrwalonych stereotypów. Jak zwrócili uwagę nasi goście, stereotypy dają nam poczucie bezpieczeństwa – stwarzają iluzję, że nie musimy kogoś dobrze znać, by móc szybko ocenić, z kim mamy do czynienia i jak powinniśmy o nim myśleć. Zmiana takich schematów myślowych wymaga od nas elastyczności, a tej nie możemy oczekiwać w zakresie globalnym.

Zobacz film: Jak dojechać i się nie przejechać? Źródło Dzień Dobry TVN.

Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN

podziel się:

Pozostałe wiadomości

Samotność, stres i szok młodej mamy. "W łazience się zamykałam i płakałam"

Samotność, stres i szok młodej mamy. "W łazience się zamykałam i płakałam"

Takiego programu dawno nie było. W pracy stawi się wyjątkowy skład prowadzących

Takiego programu dawno nie było. W pracy stawi się wyjątkowy skład prowadzących

Quiz. Sprawdź, co wiesz o wielkanocnych potrawach?

Quiz. Sprawdź, co wiesz o wielkanocnych potrawach?

Żurek i barszcz biały - czym się różnią te wielkanocne zupy?

Żurek i barszcz biały - czym się różnią te wielkanocne zupy?

Rebel Wilson straciła dziewictwo w wieku 35 lat. "Ludzie mogą poczekać, aż będą gotowi"

Rebel Wilson straciła dziewictwo w wieku 35 lat. "Ludzie mogą poczekać, aż będą gotowi"

Nowy uczestnik wszedł do "Hotelu Paradise 8" i od razu namieszał

Nowy uczestnik wszedł do "Hotelu Paradise 8" i od razu namieszał

Serowe pyszności na Wielkanoc. Poznaj przepisy Andrzeja Polana na dania z serem długodojrzewającym
Materiał promocyjny

Serowe pyszności na Wielkanoc. Poznaj przepisy Andrzeja Polana na dania z serem długodojrzewającym

Jak gwiazdy spędzają Wielkanoc? Marzena Rogalska: "Szaleństwo"

Jak gwiazdy spędzają Wielkanoc? Marzena Rogalska: "Szaleństwo"

Tradycje wielkanocne - zwyczaje, ciekawostki i symbole Wielkanocy. Co powinno być w koszyczku wielkanocnym?

Tradycje wielkanocne - zwyczaje, ciekawostki i symbole Wielkanocy. Co powinno być w koszyczku wielkanocnym?

"Po Wielkanocy sałatkę jarzynową wyrzuca 68% Polaków". Znana dziennikarka radzi, co z niej zrobić

"Po Wielkanocy sałatkę jarzynową wyrzuca 68% Polaków". Znana dziennikarka radzi, co z niej zrobić

Wojciech Modest Amaro podzielił się rodzinną nowiną. "Piękny Aniołek już jest na świecie"

Wojciech Modest Amaro podzielił się rodzinną nowiną. "Piękny Aniołek już jest na świecie"

Wyjątkowe dania z drobiu na Wielkanoc (i nie tylko). Wypróbuj przepisy Matteo Brunettiego
Materiał promocyjny

Wyjątkowe dania z drobiu na Wielkanoc (i nie tylko). Wypróbuj przepisy Matteo Brunettiego

Ile jajek można zjeść w tygodniu? Ekspert rozwiewa wątpliwości

Ile jajek można zjeść w tygodniu? Ekspert rozwiewa wątpliwości

Księżna Kate wspierała ją w chorobie. Teraz 8-latka chce zrobić dla niej to samo. "Wyzdrowieje tak, jak ja"

Księżna Kate wspierała ją w chorobie. Teraz 8-latka chce zrobić dla niej to samo. "Wyzdrowieje tak, jak ja"

10 kroków dzieli Cię od udanej podróży. O tym należy pamiętać przy planowaniu wyjazdu
Materiał promocyjny

10 kroków dzieli Cię od udanej podróży. O tym należy pamiętać przy planowaniu wyjazdu

Kobiety hejtowane za wielodzietność.  "Odpieluszkowe zapalenie mózgu"  

Kobiety hejtowane za wielodzietność.  "Odpieluszkowe zapalenie mózgu"  

Zjadłam słynny żurek Magdy Gessler. Czy talerz zupy jest wart swojej ceny?

Zjadłam słynny żurek Magdy Gessler. Czy talerz zupy jest wart swojej ceny?

Siostry uratowały sklep dziadka. "To nie mogło się tak skończyć"

Siostry uratowały sklep dziadka. "To nie mogło się tak skończyć"

Klaudia El Dursi zabiera w podróże walizki z jedzeniem?

Klaudia El Dursi zabiera w podróże walizki z jedzeniem?

Ten składnik warto suplementować. "Odpowiada za to, że nasza skóra jest ładna, a włosy piękne"
Materiał promocyjny

Ten składnik warto suplementować. "Odpowiada za to, że nasza skóra jest ładna, a włosy piękne"

Wiosenny horoskop miłosny. Pojawią się emocjonalne burze i zawirowania

Wiosenny horoskop miłosny. Pojawią się emocjonalne burze i zawirowania

Czy epidemia opioidowa ma szansę dotrzeć do Polski? "4 lata temu nie mieliśmy żadnych przypadków"

Czy epidemia opioidowa ma szansę dotrzeć do Polski? "4 lata temu nie mieliśmy żadnych przypadków"

Polska ma własnego van Gogha. Ekspertyzy potwierdziły autentyczność obrazu

Polska ma własnego van Gogha. Ekspertyzy potwierdziły autentyczność obrazu

"Alkohol, przemoc, zaniedbania". Gabriela nie bała się pomóc maluchom

"Alkohol, przemoc, zaniedbania". Gabriela nie bała się pomóc maluchom

Potrawy wielkanocne, które zawładną świątecznym stołem. Przepisy Sebastiana Olmy
Materiał promocyjny

Potrawy wielkanocne, które zawładną świątecznym stołem. Przepisy Sebastiana Olmy

Marcin Prokop ma wyjątkową relację z bratem, lecz nie zawsze było kolorowo. "Zburzył mój spokój"

Marcin Prokop ma wyjątkową relację z bratem, lecz nie zawsze było kolorowo. "Zburzył mój spokój"

Obejrzałam dwa odcinki serialu "Klara". Każdy zna kogoś takiego, jak matka głównej bohaterki

Obejrzałam dwa odcinki serialu "Klara". Każdy zna kogoś takiego, jak matka głównej bohaterki

Sposób na wnętrze: Metamorfoza starej i niefunkcjonalnej kuchni. "To jest rewelacja"
Materiał promocyjny

Sposób na wnętrze: Metamorfoza starej i niefunkcjonalnej kuchni. "To jest rewelacja"

Sarah Ferguson wspiera Kate. Sama walczyła z dwoma typami raka

Sarah Ferguson wspiera Kate. Sama walczyła z dwoma typami raka

Wyjątkowy gość specjalny w "MasterChef Nastolatki"

Wyjątkowy gość specjalny w "MasterChef Nastolatki"

Nazywają go "trudnym aktorem". Jaki naprawdę jest Sebastian Fabijański?

Nazywają go "trudnym aktorem". Jaki naprawdę jest Sebastian Fabijański?

Dbać trzeba nie tylko o włosy, ale i o skórę głowy. Jak to robić?
Materiał promocyjny

Dbać trzeba nie tylko o włosy, ale i o skórę głowy. Jak to robić?

"Łazienkowe przekleństwa" - zbawienna metoda czy szkodliwy trend? Psycholożka wyjaśnia

"Łazienkowe przekleństwa" - zbawienna metoda czy szkodliwy trend? Psycholożka wyjaśnia

Sposób na idealnie białe firanki i obrusy na święta - sprawdź, co trzeba zrobić

Sposób na idealnie białe firanki i obrusy na święta - sprawdź, co trzeba zrobić

"Hotel Paradise 8". Ola i Ada rozdają karty. Ich decyzja może mieć wpływ na Rajskie Rozdanie

"Hotel Paradise 8". Ola i Ada rozdają karty. Ich decyzja może mieć wpływ na Rajskie Rozdanie

Zatrzymaj pierwsze zmarszczki. Sprawdź, jak zapobiec starzeniu się skóry
Materiał promocyjny

Zatrzymaj pierwsze zmarszczki. Sprawdź, jak zapobiec starzeniu się skóry

Platforma streamingowa Max już w czerwcu. "Na tę chwilę czekaliśmy 2 lata"

Platforma streamingowa Max już w czerwcu. "Na tę chwilę czekaliśmy 2 lata"

Wiosna na wielkanocnym stole. Stwórz własne dekoracje

Wiosna na wielkanocnym stole. Stwórz własne dekoracje

Brak apetytu u osób starszych. Co robić, kiedy seniorzy przestają jeść?
Materiał promocyjny

Brak apetytu u osób starszych. Co robić, kiedy seniorzy przestają jeść?

Co i za ile kupimy do koszyka wielkanocnego?

Co i za ile kupimy do koszyka wielkanocnego?

Nie wiesz, jak rozmawiać ze swoim psem? Waszą komunikację poprawi Radek Ekwiński. Napisz do nas

Nie wiesz, jak rozmawiać ze swoim psem? Waszą komunikację poprawi Radek Ekwiński. Napisz do nas

To najczęstszy błąd w podawaniu żurku

To najczęstszy błąd w podawaniu żurku

Wybuchowy ekstrawertyk, a może cichy introwertyk? Poznaj numerologiczną 4

Wybuchowy ekstrawertyk, a może cichy introwertyk? Poznaj numerologiczną 4

Mateusz Hładki poprowadzi nowy program

Mateusz Hładki poprowadzi nowy program

Sprawdzony trik z TikToka. Jak sprytnie pokroić mango?

Sprawdzony trik z TikToka. Jak sprytnie pokroić mango?

E-sklep TVN. Co jest w ofercie? "Widzowie poczują się częścią czegoś większego"
Materiał promocyjny

E-sklep TVN. Co jest w ofercie? "Widzowie poczują się częścią czegoś większego"

Ile cukru jest w przekąskach dla dzieci? "Owoce się je, a nie pije"

Ile cukru jest w przekąskach dla dzieci? "Owoce się je, a nie pije"

Paulina Holtz oddała kuchnię. Ogłoszenie zamieściła na popularnej grupie

Paulina Holtz oddała kuchnię. Ogłoszenie zamieściła na popularnej grupie

Wielka przeprowadzka rodziny Clarke. "Najbardziej obawiamy się o Czarusia"

Wielka przeprowadzka rodziny Clarke. "Najbardziej obawiamy się o Czarusia"

Sanah szczerze o swoich lękach. Czego się obawia?

Sanah szczerze o swoich lękach. Czego się obawia?

9 tradycyjnych potraw na Wielkanoc - najlepsze przepisy

9 tradycyjnych potraw na Wielkanoc - najlepsze przepisy

Wakacje w maju – gdzie warto pojechać?

Wakacje w maju – gdzie warto pojechać?

Ola Żuraw-Świątek po 10 latach pogodziła się z mamą

Ola Żuraw-Świątek po 10 latach pogodziła się z mamą

#DzieńDobrywPolsce. Potrzebujesz interwencji Dzień Dobry TVN? Napisz do nas

#DzieńDobrywPolsce. Potrzebujesz interwencji Dzień Dobry TVN? Napisz do nas

Jak rozmawiać z dziećmi o ukrzyżowaniu Jezusa? "Mają prawo wiedzieć, że umieramy"

Jak rozmawiać z dziećmi o ukrzyżowaniu Jezusa? "Mają prawo wiedzieć, że umieramy"

Grupowa randka w "Hotelu Paradise 8". Ktoś złoży uczestnikom niezapowiedzianą wizytę

Grupowa randka w "Hotelu Paradise 8". Ktoś złoży uczestnikom niezapowiedzianą wizytę

Beata Ścibakówna skrytykowała zachowanie młodych aktorów

Beata Ścibakówna skrytykowała zachowanie młodych aktorów

Nauczycielka, która nie stawia stopni. "Obawiałam się bardziej reakcji rodziców niż uczniów"

Nauczycielka, która nie stawia stopni. "Obawiałam się bardziej reakcji rodziców niż uczniów"