Jakie znamy modele rodziny i czym się od siebie różnią?

rodzina, rodzice, dzieci
GettyImages / skynesher
Rodzina jest podstawową komórką społeczną. To właśnie w niej nabieramy zasadniczych umiejętności, poznajemy zasady współżycia społecznego i tworzymy swoją tożsamość. Występują różne modele rodziny, zależnie od tego, jak jest ona skonstruowana i jakie inne cechy posiada.

Rodzina zaczyna się od dwojga ludzi, którzy wstępują w związek małżeński. U jej podstaw powinna leżeć miłość, wzajemny szacunek, uczciwość i wierność. Dzieci, które poczną się z tego związku, są niejako dopełnieniem rodziny składającej się z dwojga małżonków. Modele rodziny obecnie ulegają intensywnym zmianom, podobnie jak zmienia się całe społeczeństwo. Między członkami rodziny istnieją silne związki formalne, emocjonalne i tożsamościowe.

Modele rodziny w socjologii

Socjologia mówi o kilku modelach rodziny, zależnie od przyjętego kryterium klasyfikacji. Mogą się one wzajemnie przenikać.

Modele rodziny:

  • rodzina monogamiczna – zakłada ją dwoje małżonków,
    • rodzina poligamiczna – jeden mężczyzna może mieć kilka żon lub jedna kobieta może mieć kilku mężów,
      • rodzina endogamiczna – małżonkowie pochodzą z jednej zbiorowości, np. oboje są Polakami,
        • rodzina egzogamiczna – małżonkowie pochodzą z różnych zbiorowości (np. małżeństwo Polaka z Angielką),
          • rodzina patriarchalna – jej głową jest mężczyzna, to on dominuje i podejmuje najważniejsze decyzje,
            • rodzina matriarchalna – w rodzinie główną rolę odgrywa kobieta,
              • rodzina egalitarna – mężczyzna i kobieta przejmują taką samą odpowiedzialność za rodzinę, dzielą się obowiązkami i razem podejmują decyzje,
                • rodzina patrylinearna – członkowie, a więc kobieta i dzieci, przyjmują nazwisko ojca oraz dziedziczą jego majątek,
                  • rodzina matrylinearna – nazwisko i majątek są dziedziczone po matce.

                    Podział ze względu na pokolenia:

                    • rodzina nuklearna – składa się z dwóch pokoleń, czyli rodziców i dzieci. Rodzina tego typu oddziela się od dziadków majątkowo i żyje w oddzielnych gospodarstwach domowych. Niestety dość często zdarza się, że "rozdzielenie" z pokoleniem dziadków jest tak głębokie, że ma wymiar także emocjonalny. Stwarza to problem społeczny, ponieważ osoby starsze zostają same, często bez odpowiedniej opieki. Dzieci w takich sytuacjach albo muszą zająć się rodzicami w podeszłym wieku, albo sfinansować im odpowiednią opiekę. Wiele starszych, samotnych osób pozostaje również pod nadzorem instytucji takich jak opieka społeczna. Często jednak opieka tego typu jest niedostateczna;
                      • rodzina wielopokoleniowa – tradycyjna rodzina, w której skład wchodzi kilka pokoleń żyjących w jednym domu lub w obrębie tego samego gospodarstwa domowego.

                        Modele rodziny i jej funkcje

                        Bez względu na to, jakie wyróżniamy typy rodzin, wszystkie z nich powinny spełniać szereg różnego rodzaju funkcji społecznych. Spełnianie tych funkcji jest jednoczesnym wypełnieniem naturalnych potrzeb członków rodziny. Można wyodrębnić następujące funkcje rodziny:

                        • funkcja seksualna – małżonkowie utrzymują między sobą kontakty seksualne, tym samym nie tylko zaspokajając potrzeby tego rodzaju, ale również wzmacniając łączące ich uczucie;
                          • funkcja prokreacyjna – zaspokaja potrzeby emocjonalno-rodzicielskie i zapewnia ciągłość społeczeństwu;
                            • funkcja ekonomiczna – członkowie rodziny zaspokajają swoje potrzeby materialne poprzez wspólne utrzymanie gospodarstwa domowego;
                              • funkcja socjalizacyjna – realizowana poprzez wychowanie dzieci, uczenie ich kontaktów i norm społecznych. Rodzina przygotowuje dzieci do pełnienia różnego rodzaju ról w społeczeństwie;
                                • funkcja opiekuńcza – opieka i utrzymanie osób niepełnosprawnych, chorych i starszych;
                                  • funkcja emocjonalna – rodzina zaspokaja potrzeby emocjonalne, np. czułości i bycia kochanym. Wyraża się w pieszczotliwych słowach, przytulaniu itp.;
                                    • funkcja stratyfikacyjna – rodzina nadaje pozycję społeczną swoim członkom;
                                      • funkcja kulturowa – przekazywanie członkom dziedzictwa kulturowego np. poprzez wycieczki do muzeów, wspólne słuchanie muzyki, czytanie książek itp.;
                                        • funkcja rekreacyjna – zaspokaja potrzeby rozrywki, relaksu, odpoczynku, m.in. wspólne wyjazdy na wakacje, uprawianie sportów, wycieczki itp.

                                          Modele rodziny dawniej i dziś

                                          Modele rodziny mogą przekształcać się wraz ze zmieniającym się społeczeństwem. Jeszcze kilkadziesiąt lat temu tradycyjna rodzina była utrzymywana przez ojca. Rolą kobiety było wychowanie i opieka nad dziećmi, prace związane z utrzymaniem porządku w domu, gotowanie itp. Intensywne przemiany społeczno-ekonomiczne sprawiły, że podział obowiązków w rodzinie stał się równy – najczęściej oboje rodziców pracuje zarobkowo, dzieli się obowiązkami domowymi i wychowaniem dzieci. Coraz bardziej doceniane jest zaangażowanie ojca i jego wpływ na potomstwo. W Europie Zachodniej i USA pojawiają się również rodziny jednopłciowe tworzone przez dwie kobiety lub dwóch mężczyzn. Obecnie w Polsce nie ma legalizacji małżeństw jednopłciowych ani możliwości adopcji dzieci przez takie pary, ponieważ Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej mówi, że "małżeństwo to związek kobiety i mężczyzny". Wiele środowisk jednak podejmuje działania, aby zmienić ten stan rzeczy.

                                          Nowe pary 2020 roku. Jakie związki zawiązały się w czasie pandemii? Zobacz wideo:

                                          Cover Video/ x-news

                                          Zobacz też:

                                          Sisu, czyli fińska strategia i sposób na życie

                                          Zwierzęta, które przeżyły prawdziwy koszmar. "Ten niedźwiedź miał depresję. Ewidentnie nie chciał już żyć"

                                          Książę Józef Poniatowski - amant i dowódca. "Portreciści dodawali mu czarnych włosów, aby wyglądał na bardziej groźnego i przystojnego"

                                          Autor: Adrian Adamczyk

                                          podziel się:

                                          Pozostałe wiadomości

                                          Alert RCB dla kilku województw

                                          Alert RCB dla kilku województw

                                          Tuż po porodzie otrzymała od matki niestosowny prezent

                                          Tuż po porodzie otrzymała od matki niestosowny prezent

                                          Anita Werner opublikowała urodzinową fotografię: "Kobieta. 46 lat"

                                          Anita Werner opublikowała urodzinową fotografię: "Kobieta. 46 lat"

                                          Wysyłają gościom wirtualne zaproszenia na ślub. Czy to dobry pomysł?

                                          Wysyłają gościom wirtualne zaproszenia na ślub. Czy to dobry pomysł?

                                          Upiekłam fit "sernik" Anny Lewandowskiej. Bez glutenu, bez laktozy... bez smaku?

                                          Upiekłam fit "sernik" Anny Lewandowskiej. Bez glutenu, bez laktozy... bez smaku?

                                          Pomyśl, zanim udostępnisz zdjęcia swojego dziecka. Mogą zasilić bazy tworzone przez pedofilów

                                          Pomyśl, zanim udostępnisz zdjęcia swojego dziecka. Mogą zasilić bazy tworzone przez pedofilów

                                          Filmowa Wielkanoc z TVN i platformami Player.pl oraz HBO

                                          Filmowa Wielkanoc z TVN i platformami Player.pl oraz HBO

                                          Wielkanoc z Dzień Dobry TVN. Jakie świąteczne niespodzianki czekają widzów?

                                          Wielkanoc z Dzień Dobry TVN. Jakie świąteczne niespodzianki czekają widzów?

                                          Mierzy się z chorobą od urodzenia. Arnold Schwarzenegger wyszedł ze szpitala

                                          Mierzy się z chorobą od urodzenia. Arnold Schwarzenegger wyszedł ze szpitala

                                          Malwina Wędzikowska została okradziona. "Trwa śledztwo"

                                          Malwina Wędzikowska została okradziona. "Trwa śledztwo"