Co powoduje jąkanie i jak wyleczyć to zaburzenie?

Jąkanie się to zaburzenie płynności mowy, które jest problemem nie tylko natury lingwistycznej, związanym z nieprawidłowym tokiem wypowiedzi, ale także problemem społecznym. Jąkanie się może negatywnie oddziaływać na rozwój emocjonalny i społeczny dziecka, a także powodować zaburzenia samooceny. O jąkaniu rozmawialiśmy w Dzień Dobry TVN z: Aleksandrą Jastrzębowską-Jasińską, psycholog i terapeutą jąkania, Marceliną Przeździęk, neurologopedką oraz Klarą Zoll, mamą dziecka, które się jąka.

Jąkanie się utrudnia komunikację, może też pogorszyć relacje interpersonalne i powodować zakłopotanie u dzieci oraz dorosłych. W artykule podpowiadamy, czym charakteryzuje się jąkanie, jakie są jego przyczyny, a także jak wyleczyć jąkanie i jakie ćwiczenia można stosować.

>>> Zobacz także:

Jąkanie się – przyczyny

Zdaniem psychologów i logopedów liczba osób jąkających się ciągle rośnie. Jest to związane z coraz szybszym tempem życia, rosnącą liczbą sytuacji stresowych i lękiem przed sytuacjami społecznymi, publicznymi. Co powoduje jąkanie? Do głównych przyczyn jąkania się można zakwalifikować:

  • czynniki dziedziczne (genetyczne) związane z przekazywaniem genów lub też naśladownictwem jąkających się rodziców (jąkanie nabyte),
    • czynniki psychologiczne, związane z nerwicą, stresem, negatywnymi emocjami;
      • przyczyny lingwistyczne, związane z problemami u dzieci z opanowaniem mowy, poszczególnych głosek, sylab lub wyrazów;
        • zaburzenia oddechowe;
          • asymetryczność w budowie mózgu.

            Jąkanie u dzieci

            W większości przypadków jąkanie u dzieci pojawia się pomiędzy 3. a 6. rokiem życia. Jąkanie u dwulatka jest raczej rzadkie, natomiast jąkanie u trzylatka może już pojawiać się stosunkowo często. Lingwiści wyróżniają trzy rodzaje jąkania:

            • jąkanie kloniczne, czyli powtarzanie tej samej głoski lub sylaby;
              • jąkanie toniczne, czyli zacinanie się w trakcie wypowiedzi;
                • jąkanie kloniczno-toniczne, które łączy oba typy dolegliwości.

                  W wieku przedszkolnym jąkanie się występuje dużo częściej u chłopców niż u dziewcząt, a ta dysproporcja pogłębia się wraz z dalszym rozwojem dziecka. Jednocześnie wraz z dorastaniem malucha ryzyko pojawienia się jąkania coraz bardziej się zmniejsza. Zdarza się, że u dzieci występuje jąkanie rozwojowe, które pojawia się po 3. roku życia, a zanika w okolicach 5. lub 6. roku życia samoistnie lub z pomocą logopedy. Jąkanie wczesnodziecięce może być więc charakterystyczne dla pewnego etapu rozwoju, jednak jąkanie się u dorosłych stanowi zwykle problem natury genetycznej lub psychiczno-emocjonalnej.

                  Jąkanie się – najważniejsze teorie psychologiczne

                  Teorie rozwojowe wskazują, że jąkanie u dzieci pojawia się zwykle w okresie przedszkolnym, dlatego ogromne znaczenie mają ćwiczenia z dzieckiem i zastosowanie odpowiednich metod wychowawczych. Zdaniem Szamburskiego, psychologa, do jąkania się prowadzić może nerwica oraz predyspozycje genetyczne. Tym samym jąkanie może pojawić się w wyniku silnie wyzwalających czynników, np. przestrachu, zmiany sytuacji społecznej dziecka, naśladowania innych. Zdaniem behawiorystów jąkanie się powstaje w wyniku reakcji wyuczonej, czyli warunkowania klasycznego lub instrumentalnego. Niestety, zdaniem psychologów, osoby jąkające się mają wysoki poziom neurotyzmu, czyli napięcia emocjonalnego i są zwykle introwertyczne i zamknięte w sobie. Jakość życia osób jąkających się może się obniżać, ze względu na dokuczliwe uwagi znajomych z przedszkola lub szkoły. W życiu dorosłym może się zdarzyć, że dana osoba będzie jąkać się tylko w sytuacjach stresujących, np. w trakcie wystąpień publicznych. W takiej sytuacji człowiek ten może narazić się na niepowodzenie w trakcie prezentacji biznesowych lub ważnych spotkań.

                  Jąkanie – terapia

                  Leczenie jąkania jest możliwe, zwłaszcza u dzieci. Terapia jąkania polega więc na ćwiczeniu mowy, wymawiania konkretnych głosek, słów lub fraz. Szczególną uwagę specjaliści zwracają na zautomatyzowanie wypowiedzi. Leczenie przynosi efekty tylko wtedy, jeżeli osoba pracuje samodzielnie, także we własnym zakresie. Ludzie z tym zaburzeniem mowy mogą udać się zarówno do logopedy, jak i do psychologa lub psychoterapeuty. Osobom, które dodatkowo cierpią na tiki lub przyruchy, dodatkowo zalecana jest wizyta u neurologa. Psychoterapia przydaje się także tym, którym jąkanie przeszkadza w normalnym funkcjonowaniu, przez co cierpią, żyją w samotności, mają obniżoną samoocenę.

                  Ćwiczenia na jąkanie, czyli jak przestać się jąkać?

                  Logopeda zwykle zaleca specjalne ćwiczenia i sposoby na jąkanie . Jednak rodzice w domu, z dziećmi, również powinni stosować się do kilku zasad:

                  • wolne mówienie, tak aby dziecko zrozumiało każde słowo;
                    • mówienie spokojne, a nie w sposób natarczywy lub agresywny;
                      • słuchanie uważnie dziecka, ponieważ komunikacja jest zawsze dwustronna;
                        • mówienie dokładnie w taki sposób, w jaki chcemy, żeby mówiło dziecko, ponieważ zwykle dzieci naśladują rodziców, jeśli chodzi o sposób i tok wypowiedzi.

                          Ćwiczenia logopedyczne na jąkanie nie zawsze pomagają od razu. Dziecko i rodzice muszą się skoncentrować i odpowiednio zmotywować do działania.

                          Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN

                          podziel się:

                          Pozostałe wiadomości

                          Samotność, stres i szok młodej mamy. "W łazience się zamykałam i płakałam"

                          Samotność, stres i szok młodej mamy. "W łazience się zamykałam i płakałam"

                          Takiego programu dawno nie było. W pracy stawi się wyjątkowy skład prowadzących

                          Takiego programu dawno nie było. W pracy stawi się wyjątkowy skład prowadzących

                          Quiz. Sprawdź, co wiesz o wielkanocnych potrawach?

                          Quiz. Sprawdź, co wiesz o wielkanocnych potrawach?

                          Żurek i barszcz biały - czym się różnią te wielkanocne zupy?

                          Żurek i barszcz biały - czym się różnią te wielkanocne zupy?

                          Rebel Wilson straciła dziewictwo w wieku 35 lat. "Ludzie mogą poczekać, aż będą gotowi"

                          Rebel Wilson straciła dziewictwo w wieku 35 lat. "Ludzie mogą poczekać, aż będą gotowi"

                          Nowy uczestnik wszedł do "Hotelu Paradise 8" i od razu namieszał

                          Nowy uczestnik wszedł do "Hotelu Paradise 8" i od razu namieszał

                          Serowe pyszności na Wielkanoc. Poznaj przepisy Andrzeja Polana na dania z serem długodojrzewającym
                          Materiał promocyjny

                          Serowe pyszności na Wielkanoc. Poznaj przepisy Andrzeja Polana na dania z serem długodojrzewającym

                          Jak gwiazdy spędzają Wielkanoc? Marzena Rogalska: "Szaleństwo"

                          Jak gwiazdy spędzają Wielkanoc? Marzena Rogalska: "Szaleństwo"

                          Tradycje wielkanocne - zwyczaje, ciekawostki i symbole Wielkanocy. Co powinno być w koszyczku wielkanocnym?

                          Tradycje wielkanocne - zwyczaje, ciekawostki i symbole Wielkanocy. Co powinno być w koszyczku wielkanocnym?

                          "Po Wielkanocy sałatkę jarzynową wyrzuca 68% Polaków". Znana dziennikarka radzi, co z niej zrobić

                          "Po Wielkanocy sałatkę jarzynową wyrzuca 68% Polaków". Znana dziennikarka radzi, co z niej zrobić

                          Wojciech Modest Amaro podzielił się rodzinną nowiną. "Piękny Aniołek już jest na świecie"

                          Wojciech Modest Amaro podzielił się rodzinną nowiną. "Piękny Aniołek już jest na świecie"

                          Wyjątkowe dania z drobiu na Wielkanoc (i nie tylko). Wypróbuj przepisy Matteo Brunettiego
                          Materiał promocyjny

                          Wyjątkowe dania z drobiu na Wielkanoc (i nie tylko). Wypróbuj przepisy Matteo Brunettiego

                          Ile jajek można zjeść w tygodniu? Ekspert rozwiewa wątpliwości

                          Ile jajek można zjeść w tygodniu? Ekspert rozwiewa wątpliwości

                          Księżna Kate wspierała ją w chorobie. Teraz 8-latka chce zrobić dla niej to samo. "Wyzdrowieje tak, jak ja"

                          Księżna Kate wspierała ją w chorobie. Teraz 8-latka chce zrobić dla niej to samo. "Wyzdrowieje tak, jak ja"

                          10 kroków dzieli Cię od udanej podróży. O tym należy pamiętać przy planowaniu wyjazdu
                          Materiał promocyjny

                          10 kroków dzieli Cię od udanej podróży. O tym należy pamiętać przy planowaniu wyjazdu

                          Kobiety hejtowane za wielodzietność.  "Odpieluszkowe zapalenie mózgu"  

                          Kobiety hejtowane za wielodzietność.  "Odpieluszkowe zapalenie mózgu"  

                          Zjadłam słynny żurek Magdy Gessler. Czy talerz zupy jest wart swojej ceny?

                          Zjadłam słynny żurek Magdy Gessler. Czy talerz zupy jest wart swojej ceny?

                          Siostry uratowały sklep dziadka. "To nie mogło się tak skończyć"

                          Siostry uratowały sklep dziadka. "To nie mogło się tak skończyć"

                          Klaudia El Dursi zabiera w podróże walizki z jedzeniem?

                          Klaudia El Dursi zabiera w podróże walizki z jedzeniem?

                          Ten składnik warto suplementować. "Odpowiada za to, że nasza skóra jest ładna, a włosy piękne"
                          Materiał promocyjny

                          Ten składnik warto suplementować. "Odpowiada za to, że nasza skóra jest ładna, a włosy piękne"

                          Wiosenny horoskop miłosny. Pojawią się emocjonalne burze i zawirowania

                          Wiosenny horoskop miłosny. Pojawią się emocjonalne burze i zawirowania

                          Czy epidemia opioidowa ma szansę dotrzeć do Polski? "4 lata temu nie mieliśmy żadnych przypadków"

                          Czy epidemia opioidowa ma szansę dotrzeć do Polski? "4 lata temu nie mieliśmy żadnych przypadków"

                          Polska ma własnego van Gogha. Ekspertyzy potwierdziły autentyczność obrazu

                          Polska ma własnego van Gogha. Ekspertyzy potwierdziły autentyczność obrazu

                          "Alkohol, przemoc, zaniedbania". Gabriela nie bała się pomóc maluchom

                          "Alkohol, przemoc, zaniedbania". Gabriela nie bała się pomóc maluchom

                          Potrawy wielkanocne, które zawładną świątecznym stołem. Przepisy Sebastiana Olmy
                          Materiał promocyjny

                          Potrawy wielkanocne, które zawładną świątecznym stołem. Przepisy Sebastiana Olmy

                          Marcin Prokop ma wyjątkową relację z bratem, lecz nie zawsze było kolorowo. "Zburzył mój spokój"

                          Marcin Prokop ma wyjątkową relację z bratem, lecz nie zawsze było kolorowo. "Zburzył mój spokój"

                          Obejrzałam dwa odcinki serialu "Klara". Każdy zna kogoś takiego, jak matka głównej bohaterki

                          Obejrzałam dwa odcinki serialu "Klara". Każdy zna kogoś takiego, jak matka głównej bohaterki

                          Sposób na wnętrze: Metamorfoza starej i niefunkcjonalnej kuchni. "To jest rewelacja"
                          Materiał promocyjny

                          Sposób na wnętrze: Metamorfoza starej i niefunkcjonalnej kuchni. "To jest rewelacja"

                          Sarah Ferguson wspiera Kate. Sama walczyła z dwoma typami raka

                          Sarah Ferguson wspiera Kate. Sama walczyła z dwoma typami raka

                          Wyjątkowy gość specjalny w "MasterChef Nastolatki"

                          Wyjątkowy gość specjalny w "MasterChef Nastolatki"

                          Nazywają go "trudnym aktorem". Jaki naprawdę jest Sebastian Fabijański?

                          Nazywają go "trudnym aktorem". Jaki naprawdę jest Sebastian Fabijański?

                          Dbać trzeba nie tylko o włosy, ale i o skórę głowy. Jak to robić?
                          Materiał promocyjny

                          Dbać trzeba nie tylko o włosy, ale i o skórę głowy. Jak to robić?

                          "Łazienkowe przekleństwa" - zbawienna metoda czy szkodliwy trend? Psycholożka wyjaśnia

                          "Łazienkowe przekleństwa" - zbawienna metoda czy szkodliwy trend? Psycholożka wyjaśnia

                          Sposób na idealnie białe firanki i obrusy na święta - sprawdź, co trzeba zrobić

                          Sposób na idealnie białe firanki i obrusy na święta - sprawdź, co trzeba zrobić

                          "Hotel Paradise 8". Ola i Ada rozdają karty. Ich decyzja może mieć wpływ na Rajskie Rozdanie

                          "Hotel Paradise 8". Ola i Ada rozdają karty. Ich decyzja może mieć wpływ na Rajskie Rozdanie

                          Zatrzymaj pierwsze zmarszczki. Sprawdź, jak zapobiec starzeniu się skóry
                          Materiał promocyjny

                          Zatrzymaj pierwsze zmarszczki. Sprawdź, jak zapobiec starzeniu się skóry

                          Platforma streamingowa Max już w czerwcu. "Na tę chwilę czekaliśmy 2 lata"

                          Platforma streamingowa Max już w czerwcu. "Na tę chwilę czekaliśmy 2 lata"

                          Wiosna na wielkanocnym stole. Stwórz własne dekoracje

                          Wiosna na wielkanocnym stole. Stwórz własne dekoracje

                          Brak apetytu u osób starszych. Co robić, kiedy seniorzy przestają jeść?
                          Materiał promocyjny

                          Brak apetytu u osób starszych. Co robić, kiedy seniorzy przestają jeść?

                          Co i za ile kupimy do koszyka wielkanocnego?

                          Co i za ile kupimy do koszyka wielkanocnego?

                          Nie wiesz, jak rozmawiać ze swoim psem? Waszą komunikację poprawi Radek Ekwiński. Napisz do nas

                          Nie wiesz, jak rozmawiać ze swoim psem? Waszą komunikację poprawi Radek Ekwiński. Napisz do nas

                          To najczęstszy błąd w podawaniu żurku

                          To najczęstszy błąd w podawaniu żurku

                          Wybuchowy ekstrawertyk, a może cichy introwertyk? Poznaj numerologiczną 4

                          Wybuchowy ekstrawertyk, a może cichy introwertyk? Poznaj numerologiczną 4

                          Mateusz Hładki poprowadzi nowy program

                          Mateusz Hładki poprowadzi nowy program

                          Sprawdzony trik z TikToka. Jak sprytnie pokroić mango?

                          Sprawdzony trik z TikToka. Jak sprytnie pokroić mango?

                          E-sklep TVN. Co jest w ofercie? "Widzowie poczują się częścią czegoś większego"
                          Materiał promocyjny

                          E-sklep TVN. Co jest w ofercie? "Widzowie poczują się częścią czegoś większego"

                          Ile cukru jest w przekąskach dla dzieci? "Owoce się je, a nie pije"

                          Ile cukru jest w przekąskach dla dzieci? "Owoce się je, a nie pije"

                          Paulina Holtz oddała kuchnię. Ogłoszenie zamieściła na popularnej grupie

                          Paulina Holtz oddała kuchnię. Ogłoszenie zamieściła na popularnej grupie

                          Wielka przeprowadzka rodziny Clarke. "Najbardziej obawiamy się o Czarusia"

                          Wielka przeprowadzka rodziny Clarke. "Najbardziej obawiamy się o Czarusia"

                          Sanah szczerze o swoich lękach. Czego się obawia?

                          Sanah szczerze o swoich lękach. Czego się obawia?

                          9 tradycyjnych potraw na Wielkanoc - najlepsze przepisy

                          9 tradycyjnych potraw na Wielkanoc - najlepsze przepisy

                          Wakacje w maju – gdzie warto pojechać?

                          Wakacje w maju – gdzie warto pojechać?

                          Ola Żuraw-Świątek po 10 latach pogodziła się z mamą

                          Ola Żuraw-Świątek po 10 latach pogodziła się z mamą

                          #DzieńDobrywPolsce. Potrzebujesz interwencji Dzień Dobry TVN? Napisz do nas

                          #DzieńDobrywPolsce. Potrzebujesz interwencji Dzień Dobry TVN? Napisz do nas

                          Jak rozmawiać z dziećmi o ukrzyżowaniu Jezusa? "Mają prawo wiedzieć, że umieramy"

                          Jak rozmawiać z dziećmi o ukrzyżowaniu Jezusa? "Mają prawo wiedzieć, że umieramy"

                          Grupowa randka w "Hotelu Paradise 8". Ktoś złoży uczestnikom niezapowiedzianą wizytę

                          Grupowa randka w "Hotelu Paradise 8". Ktoś złoży uczestnikom niezapowiedzianą wizytę

                          Beata Ścibakówna skrytykowała zachowanie młodych aktorów

                          Beata Ścibakówna skrytykowała zachowanie młodych aktorów

                          Nauczycielka, która nie stawia stopni. "Obawiałam się bardziej reakcji rodziców niż uczniów"

                          Nauczycielka, która nie stawia stopni. "Obawiałam się bardziej reakcji rodziców niż uczniów"