Widok żurawi lecących po niebie czy przechadzających się po łące zapiera dech w piersiach. Ich wdzięk i urok były podziwiane od wieków. Żuraw to wspaniały ptak, który zwiastuje zmiany pór roku i nie tylko.
Zobacz też: Jerzyki - najlepszy środek na komary. Jak zachęcić je do osiedlenia się w okolicy? >>>
Żuraw – charakterystyka gatunku
Żuraw zwyczajny (Grus grus) to najwyższy ptak, jakiego można spotkać w Polsce. Jest zdecydowanie wyższy od znanego powszechnie bociana. Długość ciała żurawia waha się od 95 do 120 centymetrów, natomiast rozpiętość jego skrzydeł zazwyczaj mieści się w przedziale od 180 do 220 centymetrów. Dorosłe osobniki ważą średnio 5–6 kilogramów. Żuraw, z powodu swojego ubarwienia, może nieco przypominać czaplę siwą (Ardea cinerea). Jednak jego sylwetka jest znacznie bardziej dostojna niż sylwetka czapli – żurawie poruszają się z większą gracją. Wiele osób uważa nawet, że przypominają nieco strusie.
Żuraw to ptak o popielato-szarym ubarwieniu. Jego głowa i szyja są natomiast czarno-białe. Na środku głowy można zauważyć czerwoną plamę, którą stanowi naga skóra. Ta część może nabrzmiewać, kiedy żuraw czymś się żywo zainteresuje. U przechadzającego się żurawia można także zauważyć ogon – określany jako pióropusz, który tworzą złożone skrzydła. W locie jednak widać, że ogon żurawia jest raczej niedługi i niepozorny.
Głos żurawi to donośny klangor, który może nieco przypominać odgłos wydawany przez trąbkę. Zazwyczaj można go usłyszeć, kiedy żurawie przelatują kluczem po niebie lub w czasie okresu godowego. Ten charakterystyczny dźwięk powstaje w zawiniętej w trąbkę tchawicy i właśnie dzięki temu brzmi tak osobliwie.
Zobacz też: Ćma bukszpanowa - co to jest? Sposoby walki ze szkodnikiem >>>
Żurawie budują swoje gniazda na terenach podmokłych, zazwyczaj w lasach, a także coraz częściej na podmokłych łąkach czy bagnach. Gniazdo żurawi to kopiec zbudowany z trawy i trzciny, na ogół otoczony wodą. Przełom marca i kwietnia to u żurawi okres składania jaj. Wysiadywanie może trwać od 28 do 31 dni. Zarówno wysiadywaniem, jak i wychowaniem młodych, zajmują się oboje rodzice. Gatunek ten żywi się mięczakami, owadami, drobnymi bezkręgowcami, a także kłączami i nasionami.
Zwyczaje żurawi
Typowym zachowaniem żurawi jest formowanie podczas migracyjnych wędrówek tak zwanych kluczy. Żurawie klucze zazwyczaj przybierają kształt litery V, której jedno z ramion jest dłuższe od drugiego. Dzięki formowaniu kluczy żurawie zużywają w trakcie lotu mniej energii. Wyjątkiem jest osobnik lecący na czele, który w czasie wyprawy jest zmieniany.
Innym fascynującym zachowaniem żurawi są ich tańce godowe. Żurawie tańczą, biegając i podskakując bardzo wysoko. Wykonują przy tym serię gestów, które przypominają ukłony. Podrzucają także źdźbła traw i co jakiś czas prostują dorodne szyje, wydając przy tym charakterystyczny dla swojego gatunku klangor.
Podejrzenie żurawi z bliska jest rzeczą niezmiernie trudną. Są to ptaki bardzo płochliwe – wystarczy zbliżyć się na mniej niż 100 metrów, by wyczuły obecność intruza i odfrunęły. Zazwyczaj można je spotkać na bagnach, torfowiskach, wrzosowiskach czy w pobliżu starorzeczy. Przechadzają się także po łąkach i polach uprawnych, zwłaszcza gdy szukają pożywienia.
Kiedy odlatują żurawie?
Żurawie to ptaki, które nie zimują w Polsce. Do kraju pierwsze osobniki wracają pod koniec lutego i na początku marca. Klucze żurawi powracających z ciepłych krajów to jeden z pierwszych zwiastunów wiosny. Po zakończeniu okresu lęgowego, na przełomie sierpnia i września, żurawie gromadzą się dużymi grupami i odlatują. Te zgromadzenia nazywane są zlotowiskami i mogą liczyć nawet kilka tysięcy osobników. Żurawie odlatujące ze wschodniej części Polski wybierają się na ogół do Iranu, Iraku, Egiptu i Turcji, natomiast te z zachodu wybierają Tunezję i Hiszpanię.
Zobacz też: Wypalanie traw – co trzeba wiedzieć? >>>
Żuraw – ciekawostki
Żurawie to ptaki o iście królewskiej naturze. Ich postawa i sposób, w jaki się poruszają, są przepełnione gracją i dumą. Żuraw w literaturze był przedstawiany jako symbol szczęścia. Oprócz tego przynosił także dobrobyt, długowieczność i płodność. W starożytności był uważany za wysłannika bogów, a jego postać pojawiała się często w towarzystwie Demeter i Hermesa. Jeśli żuraw pojawił się w pobliżu domostwa, to gospodarz mógł liczyć na wszelką obfitość i urodzaj. W wielu mitach, podaniach i legendach żurawie są przedstawiane jako wytrwali lotnicy. Ponadto były postrzegane jako zwierzęta-przewodnicy, a to dzięki doskonałej znajomości szlaków przez morza i lądy. Warto wiedzieć, że żurawiom przypisano także długowieczność oraz nieśmiertelność. Miały przeprowadzać umarłych na drugi brzeg, czyli do miejsca ich przeznaczenia.
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN