Myślenie abstrakcyjne to domena typowo ludzka. Nawet najmądrzejsi przedstawiciele świata zwierząt nie są w stanie wyjść poza konkret, by myśleć abstrakcyjnie. Zdolność ta kształtuje się u człowieka około trzeciego roku życia i wraz z wiekiem rozwija się i wzbogaca. Warto już od najmłodszych lat ćwiczyć z dzieckiem umiejętność myślenia abstrakcyjnego, dzięki czemu może to zaprocentować w przyszłości.
Zobacz też: Mapa myśli – czym jest i jak ją zrobić? >>>
Dlaczego myślenie abstrakcyjne jest tak ważne?
Ludzie myślący abstrakcyjnie są postrzegani przez społeczeństwo jako osoby bardziej kreatywne, twórczo odnoszące się do rzeczywistości, potrafiące szukać niesztampowych rozwiązań oraz umiejące zaprezentować sytuacje hipotetyczne. Osoby mające kłopot z myśleniem abstrakcyjnym, posługujące się jedynie konkretami, mogą mieć problem ze zrozumieniem metafory, ironii, żartu, a także uczuć drugiego człowieka.
Czy abstrakcyjnego myślenia można się nauczyć?
Zdaniem psychologów zdolność abstrakcyjnego myślenia jest cechą wrodzoną , nie nabytą. Niemniej jednak, podobnie jak w przypadku innych umiejętności, myślenie abstrakcyjne można trenować za pomocą odpowiednich ćwiczeń, które rozwijają twórcze postrzeganie świata.
Myślenie abstrakcyjne u dzieci – jak wygląda i w jakim wieku się kształtuje?
Ponieważ abstrakcyjne myślenie to myślenie pojęciowe, słowne, związane jest z bezpośrednim zetknięciem malucha ze światem zewnętrznym. Oznacza to, że wraz z wiekiem i nabywaniem przez dziecko doświadczeń w jego korze mózgowej tworzy się coraz więcej związków. Myślenie abstrakcyjne u dzieci zaczyna rozwijać się około trzeciego roku życia, jednak dopiero około dwunastego roku życia dziecko potrafi myśleć w pełni abstrakcyjnie , w oderwaniu od konkretu. Coraz lepiej potrafi zrozumieć zależności ekonomiczne, społeczne, zjawiska przestrzenne, związane z czasem.
Zobacz też: Gry edukacyjne dla dzieci – które będą najlepsze dla przedszkolaka, a które dla starszego dziecka? >>>
Jakie ćwiczenia dla dzieci uczą myślenia abstrakcyjnego?
Istnieje sporo narzędzi, dzięki którym można wspomóc rozwój myślenia abstrakcyjnego u dzieci. Większość ćwiczeń jest na tyle interesująca i pochłaniająca, że maluchy z chęcią biorą w nich udział. Jakie ćwiczenia mogą rozwijać myślenie abstrakcyjne u dzieci? Pierwszą zabawą, którą można zaproponować dziecku, jest gra cieni. Do tego ćwiczenia przydatne będą: lampka, kawałek tektury, nożyczki. Dziecko wycina wymyślony przez siebie wzór, a następnie ma za zadanie zaprezentować cień wyciętego przez siebie kształtu na ścianie. Maluch opowiada, co widzi, z czym kojarzy mu się rzucany przez przedmiot cień. Warto, aby rodzic zachęcał dziecko, by wymyśliło historię związaną z cieniem. Do tego ćwiczenia sprawdzą się również dłonie – można poprosić dziecko, aby za pomocą odpowiedniego ułożenia rąk przedstawiło cień przypominający ulubione zwierzę czy przedmiot. Innym przykładem ćwiczenia uczącego malucha myślenia abstrakcyjnego jest zabawa w odgadywanie kształtów z chmur. Ćwiczenie jest bardzo proste, nie wymaga też żadnych nakładów finansowych ani dużej ilości czasu. W ten sposób można bawić się z dzieckiem podczas codziennego spaceru. Dziecko po przyjrzeniu się chmurom opowiada, jak one wyglądają, z czym mu się kojarzą. Można poprosić dziecko, aby wymyśliło bajkę z wykorzystaniem widzianych na niebie kształtów. Myślenia abstrakcyjnego warto również uczyć malucha przez zadawanie mu prostych pytań (np. „Co by było, gdyby…”) wraz z podaniem przykładowych odpowiedzi („ludzie potrafiliby latać”, „niebo byłoby zielone”, „nie istniałyby komputery”, „na świecie nie byłoby drzew”).
Zobacz też: Depresja może kryć się za uśmiechem. Jak rozpoznać objawy choroby? >>>
Dzięki takim oryginalnym zagadnieniom dziecko uczy się formułowania abstrakcyjnych i niesztampowych hipotez. Ćwiczeniem, które równie mocno rozwija wyobraźnię i abstrakcyjne myślenie u dziecka, jest tworzenie historii z wykorzystaniem rozsypanki wyrazowej. W tym celu prezentujemy maluchowi zbiór słów (np. pies, drzewo, sklep, skoczyć, zjeść, garnek, dom, doniczka, mama, trawnik, kot, but, kichnąć, ciasto), a ono ma stworzyć na ich podstawie krótką historię. Jeśli dziecku zabraknie słów, może z powodzeniem dodać coś od siebie. Powyższe ćwiczenia sprawdzą się także w przypadku dorosłych, którzy chcą trenować zdolność abstrakcyjnego postrzegania świata.
Autor: Filip Yak