Polacy ochoczo i często bez sprawdzenia źródła przekazują sobie fake newsy. Udowodnili to rzeszowscy licealiści, którzy stworzyli legendę nieistniejącego żołnierza AK, a następnie udostępnili ją w sieci. Wiadomość szybko dotarła do kilku tysięcy osób. Dlaczego nasze społeczeństwo jest podatne na nieprawdziwe informacje? Jak to zmienić?
Opowieść o bohaterze, którego nie było
Niegdyś żelazną zasadą dziennikarstwa było zweryfikowanie każdej wiadomości w dwóch źródłach. Niestety w wielu przypadkach ta reguła przeszła do lamusa i media zalewają fake newsy, czyli informacje wyssane z palca, które są powielane na potęgę. I tym właśnie zjawiskiem postanowili się zająć uczniowie z I LO w Rzeszowie. W ramach eksperymentu stworzyli postać żołnierza Armii Krajowej Wiktora Pysza, a informację o nim zamieścili w mediach społecznościowych.
Była to prowokacja realizowana w ramach 8. edycji konkursu projektów społecznych Akademii Nowoczesnego Patriotyzmu i zajmowaliśmy się przede wszystkim problemem dezinformacji
- powiedział Jakub Kłodowski.
Wybór tematyki historycznej nie był przypadkowy.
Ma ona ogromną wartość dodaną, czyli właśnie edukowanie na tej płaszczyźnie historycznej
- stwierdziła Katarzyna Kiebała.
Wiadomość o wymyślonej postaci żołnierza AK była chętnie udostępniana bez weryfikacji i dzięki temu miała ok. 7 tys. odbiorów w mediach społecznościowych.
W całej tej grupie znalazła się tylko jednak osoba, która zwróciła się do nas
- wyjawił Jakub.
Zdaniem psychologa społecznego, dra Konrada Maja, dotarcie informacji o majorze Pyszu do tak dużego grona ludzi może wynikać z tego, że wpisuje się ona w sposób ich myślenia.
W naszym kraju jesteśmy bardzo podatni na hasło: 'żołnierze wyklęci', 'AK' i tutaj w tym wypadku było to dosyć łatwe, żeby spreparować tego typu historię, bo ona zonowała z (...) naszą naturą, naszym sposobem myślenia
Brytyjskie badania potwierdziły, że w naszym kraju ok. 21 proc. informacji podawanych w mediach społecznościowych to są fake newsy. Dla porównania, w Europie Zachodniej szacuje się, że jest ich tylko ok. 4 proc.
Najbardziej odporni są Szwedzi. U nich pojawią się teorie spiskowe, ale nie są (...) dystrybuowane
- powiedział psycholog społeczny.
Zdaniem dra Maja, fakt, że Polacy są bardziej podatni na fałszywe wiadomości pojawiające się w social mediach wynika z nieposiadania odpowiedniej wiedzy. Natomiast drugim powodem jest brak zaufania społecznego do telewizji i radia.