- Grzyby niejadalne z gąbką – dlaczego ich nie jeść?
- Niejadalne grzyby z gąbką – rodzaje
Jak poznać grzyby z gąbką, których jedzenie nie jest wskazane? Jakich okazów unikać wybierając się na grzybobranie? Oto kilka podpowiedzi.
Grzyby niejadalne z gąbką – dlaczego ich nie jeść?
Grzyby rurkowe niejadalne to takie, których spożycia się nie zaleca, zwłaszcza w postaci surowej, bo mogą wywoływać szereg niemile widzianych dolegliwości, wśród których najczęściej wymienia się nudności, wymioty i biegunkę. Wiele osób zapewne jednak słyszało o tym, że po długotrwałym gotowaniu takich okazów można je z powodzeniem zjeść bez obawy o zdrowie. Wysoka temperatura eliminuje bowiem zawartą w nich toksynę , która odpowiada za późniejsze złe samopoczucie.
Teoria ta jest powszechnie znana, ale ryzyko zatrucia istnieje zawsze. Zdrowy rozsądek nakazywałby powstrzymanie się od spożywanie gatunków uważanych powszechnie za niejadalne. Wszak okazów, które zachwycają smakiem, a nie stwarzają ryzyka dla naszego zdrowia jest mnóstwo!
Pojęcie „niejadalne” należy też rozpatrywać jako „niezjadliwe”, bo niektóre grzyby gąbczaste, zaliczane do tej grupy, są po prostu niesmaczne. Warto pamiętać także, że niektóre z nich są także pod ochroną.
Niejadalne grzyby z gąbką – rodzaje
Jakie są najpopularniejsze grzyby z gąbką ? Oto kilka z nich:
Goryczak żółciowy – czyli tzw. gorzkówka , występuje w lasach iglastych pod sosnami i świerkami na kwaśnych glebach, ale także na spróchniałym drewnie. Już mały kawałek tego grzyba może popsuć smak całej potrawy (nawet wielokrotne gotowanie nie pozwala pozbyć się gorzkiego aromatu). Poznamy go po kremowym lub oliwkowo-brązowym trzonie o wielkości do 15 cm z charakterystyczną siateczką na powierzchni. Kapelusz jest u tego grzyba jest lekko pofałdowany, dochodzący do 12 cm w średnicy, o brązowym odcieniu i aksamitnej powierzchni. Rurki u wykształconych w pełni okazów są bladoróżowe (wcześniej białe). Miąższ jest biały i po uszkodzeniu czy nacięciu nie zmienia barwy.
Borowik szatański – rośnie od lipca do października, w lasach liściastych na glebie wapiennej nieopodal takich drzew jak dąb, buk czy grab pospolity. Jest często nazywany grzybem „krwistym” lub „diabelskim” przez swoje czerwone zabarwienie trzonu oraz rurek (choć te bywają też koloru brązowo-oliwkowego u starszych grzybów). Kapelusz jest u niego biały, szeroki (do 30 cm średnicy), półkolisty i matowy u młodych okazów. Z upływem czasu staje się spłaszczony, poduszkowaty oraz gładki. Trzon ma kształt baryłkowaty i osiąga wysokość do 15 cm. Miąższ natomiast jest biały lub kremowy i po przekrojeniu zaczyna błękitnieć. Jak poznać, że mamy do czynienia z tym rodzajem grzyba? Oprócz wstępnych oględzin wyglądu można wykonać test, dotykając kapelusza językiem. Gorzki smak przypominający żółć świadczy o tym, że mamy właśnie przez sobą klasycznego „szatana”. Zjedzenie go na surowo grozi poważnymi powikłaniami przewodu pokarmowego. Toksyny zawarte w grzybie działają bowiem silnie drażniąco na śluzówkę żołądka. Konsekwencją są wymioty, biegunka, nudności a nawet kurcze łydek. W takim przypadku należy niezwłocznie jechać na pogotowie. Po zauważeniu wyżej wymienionych objawów pod żadnym pozorem nie wolno pić wody, bo spożywanie płynów ułatwi przenikanie toksyn do krwiobiegu.
Borowik ponury – czyli siniak rośnie w parkach pod drzewami lipy i w lasach liściastych, na podłożu wapiennym. Podobnie jak inne odmiany, jest całkowicie niejadalny na surowo ale po ugotowaniu i odlaniu wody podobno można go przyrządzić. Nie wolno go jednak łączyć z alkoholem! Jak go poznać? Otóż ma on charakterystyczny trzon o żółtym lub pomarańczowo-czerwonym zabarwieniu, na którym widoczna jest drobna siateczka o podłużnych oczkach. Może on osiągać wysokość do 15 cm. Kapelusz jest u niego gładki ma kolor kremowy lub brunatnozielony o średnicy do 20 cm. Jego żółty miąższ jest bardzo trudno oddzielić od skórki, a oliwkowe rurki po uszkodzeniu nabierają sinego kolorytu.
Borowik ceglastopory – czyli popularna czerwononóżka także występuje w lasach liściastych. Upodobał sobie kwaśne gleby. Podobnie jak borowik ponury w stanie surowym jest niejadalny, więc może być spożyty wyłączne po obgotowaniu i odlaniu wody. Ma trzon z widocznymi strzępkami, które nadają mu charakterystyczne „ceglaste” zabarwienie. Może on osiągać do 15 cm wysokości. Kapelusz borowik ceglastoporego jest matowy i brązowy (jasny lub ciemny) do 20 cm średnicy. Wyróżniającą go cechą są na pewno miąższ i rurki, które po uszkodzeniu natychmiast sinieją, przyjmując atramentowy kolor.
Borowik żółtopory (grubotrzonowy) – lub też potocznie tzw. wścieklak upodobał sobie lasy liściaste i kwaśną glebę. Kapelusz u tego okazu jest szaro-oliwkowy lub jasnobrązowy, spłaszczony, ma lekko podwinięte krawędzie. Jest dość mały, bo jego średnica wynosi około 15 cm. Miąższ jest kremowy lub żółty i zielenieje pod wpływem nacisku. Trzon ma kształt maczugi, do 15 cm wysokości i zabarwienie czerwone (wpadające w kolor żółty przy kapeluszu). Tutaj także w miejscu uszkodzenia powstają przebarwienia, w tym przypadku brunatnoniebieskie.
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN