Jadalne i trujące rodzaje grzybów gąsek – jak je rozpoznać i co z nich zrobić?

Kosz pełen grzybów
Valery Kraynov / EyeEm/ Getty Images
Źródło: EyeEm
Grzyby gąski dzieli się na rodzaje jadalne i trujące. Aby je rozpoznać, warto wiedzieć jak wyglądają. Częste spożywanie grzybów gąsek trujących może prowadzić do śmierci.

Poszczególne gatunki grzybów gąsek są bardzo do siebie podobne, dlatego nie trudno pomylić okaz jadalny z trującym. Dlatego ich zbieraniem powinny zajmować się osoby z bogatą wiedzą i doświadczeniem w tej kwestii. Jadalne grzyby gąski nadają się do smażenia, gotowania i marynowania.

Gąska – grzyb jadalny czy niejadalny?

Gąska to powszechnie znana nazwa grzyba należącego do rodziny gąskowatych. Inaczej nazywa się brzegowłoskami, rycerzykami, opieńkami, czy bedłką. W przyrodzie występują grzyby gąski trujące i jadalne.

Jak wygląda grzyb gąska? Gąski mniej lub bardziej różnią się od siebie. Podobieństwa między gąskami sprawiają, że nietrudno o pomyłkę, i tym samym o zatrucie. Wszystkie gąski są grzybami kapeluszowymi naziemnymi, większość z nich ma szare stożkowate kapelusze. Ponadto posiadają blaszki, które mają regularną tramę. U niektórych rodzajów na trzonie grzyba widoczna jest zasnówka lub pierścień.

Grzyby gąski – rodzaje jadalne

Jadalnym i całkowicie bezpiecznym grzybem jest gąska niekształtna, która jednocześnie jest jednym z najczęściej występujących grzybów jadalnych z rodziny gąskowatych. Nazywana jest również gąską siwą, siwką, siwiatką, czy siwuszką. Ma dzwonkowaty, szaro-brązowy kapelusz i trzon, który osiąga do 10 centymetrów wysokości. Rośnie od września do grudnia w lasach sosnowych, czasami w świerkowych. Grzyb gąska siwa rośnie w gromadach, lubi piaszczyste podłoże z porostami i mchami. Można ją pomylić z gąską tygrysią.

Gąska ziemistoblaszkowa to kolejny grzyb jadalny. Rośnie od sierpnia do listopada. Spotkać ją można w lasach sosnowych. Występuje na piaskach i żyznych glebach, zazwyczaj gromadnie. Gąska ziemistoblaszkowa ma szary dzwonkowaty (później rozpostarty) kapelusz, a jej trzon dorasta do 8 cm wysokości. Grzybiarz o małym doświadczeniu może pomylić gąskę ziemistoblaszkową z trującą gąskę tygrysią.

Również gąska czerwieniejąca (gąska czerwona) to grzyb jadalny. Ten gatunek rośnie od września do listopada. Występuje pojedynczo lub w gromadzie. Rośnie na gleba wapiennych. Spotkać go można w lasach iglastych i liściastych. Najczęściej znajdowany jest pod bukami i dębami. Jego trzon osiąga 6 cm wysokości. Znakiem rozpoznawczym tego grzyba jest czerwieniejący w trakcie przechowywania miąższ. Gąskę czerwieniejącą można pomylić z gąską pieprzną.

Grzyby takie jak gąski wierzbowe i wiosenne też uznaje się za jadalne. Gąska wierzbowa występuje od lipca do października, w wilgotnych lasach liściastych i łęgowych. Rośnie głównie pod wierzbami. Grzyb gąska wierzbowa ma szary, wypukły kapelusz, który pomylić można z kapeluszem gąski tygrysiej lub z gąski pieprznej. Natomiast gąska wiosenna występuje głównie od kwietnia do czerwca. Może mieć kształt tępego stożka (młode) lub może posiadać rozpłaszczony kapelusz (dorosłe grzyby). Podobna jest do silnie trującego strzępiaka ceglastego.

Grzyb gąska zielonka (inaczej gąska żółta, peconka) w przeciwieństwie do pozostałych rodzajów, wzbudza niemałe kontrowersje. Zbierany jest co roku przez tysiące grzybiarzy, u których może być przyczyną zatrucia. Jedzony w dużych ilościach prowadzi do rabdomiolizy, czyli stanu, w którym obserwuje się rozpad komórek mięśniowych. Spożywanie go bez umiaru może doprowadzić do śmierci. Trzon gąski zielonej osiąga 8 cm wysokości, zaś zwykle pofałdowany kapelusz może mieć nawet 12 cm średnicy.

Grzyby gąski trujące

Idąc do lasu na grzyby uważać trzeba na grzyby gąski trujące, np. gąskę tygrysią (inaczej gąska tygrysowata), która rośnie na glebach wapiennych lub zasadowych. Jest ona trująca. Powoduje silny rozstrój żołądkowo-jelitowy, dlatego warto wiedzieć jak rozpoznać grzyby gąski tygrysiej. Gąska tygrysia wyróżnia się znacznymi rozmiarami oraz masywną budową owocników. Jej krępy biały trzon może osiągnąć 8 cm długości. U starszych gąsek tygrysich szaro-brązowy kapelusz jest rozpłaszczony, zaś u młodych dzwonkowato-wypukły.

Kolejnym gatunkiem, którego z troski o własne zdrowie należy unikać, jest gąska pieprzna (inaczej gąska rózgowata). Występuje ona przede wszystkim w lasach iglastych. Jej trzon osiąga do 8 cm wysokości. Kapelusz ma średnicę nie większą niż 7 cm, u młodych jest stożkowaty, z wiekiem staje się płaski. Cechą, która pozwala odróżnić gąskę pieprzną od innych gatunków jest znajdujący się na srebrzystoszarym kapeluszu ostry czubek.

Co zrobić z grzybów gąsek?

Grzyby gąski zaliczane do gatunków jadalnych można gotować i dusić na patelni. Doskonale dopełniają one danie mięsne, a w związku z tym, często są dodawane do schabu. Przygotowuje się z nich między innymi sos śmietanowy, do przyrządzenia, którego potrzebne są:

  • gąski (50 dag),
    • 3 łyżki masła,
      • 2 cebulki,
        • szklanka śmietanki oraz łyżka mąki.

          Grzyby gąski nadają się też do marynowania. Zatopione w zalewie z octu, wody, soli, cukru, pieprzu, ziela angielskiego, liścia laurowego grzyby można przechowywać przez długi czas.

          Zobacz także:

          Zobacz film: Marcin Sawicki na grzybach

          Zobacz film: Marcin Sawicki na grzybach. Źródło: Dzień Dobry TVN

          Autor: Adrian Adamczyk

          Źródło zdjęcia głównego: EyeEm

          podziel się:
          Tagi:

          Pozostałe wiadomości

          Samotność, stres i szok młodej mamy. "W łazience się zamykałam i płakałam"

          Samotność, stres i szok młodej mamy. "W łazience się zamykałam i płakałam"

          Takiego programu dawno nie było. W pracy stawi się wyjątkowy skład prowadzących

          Takiego programu dawno nie było. W pracy stawi się wyjątkowy skład prowadzących

          Quiz. Sprawdź, co wiesz o wielkanocnych potrawach?

          Quiz. Sprawdź, co wiesz o wielkanocnych potrawach?

          Żurek i barszcz biały - czym się różnią te wielkanocne zupy?

          Żurek i barszcz biały - czym się różnią te wielkanocne zupy?

          Rebel Wilson straciła dziewictwo w wieku 35 lat. "Ludzie mogą poczekać, aż będą gotowi"

          Rebel Wilson straciła dziewictwo w wieku 35 lat. "Ludzie mogą poczekać, aż będą gotowi"

          Nowy uczestnik wszedł do "Hotelu Paradise 8" i od razu namieszał

          Nowy uczestnik wszedł do "Hotelu Paradise 8" i od razu namieszał

          Serowe pyszności na Wielkanoc. Poznaj przepisy Andrzeja Polana na dania z serem długodojrzewającym
          Materiał promocyjny

          Serowe pyszności na Wielkanoc. Poznaj przepisy Andrzeja Polana na dania z serem długodojrzewającym

          Jak gwiazdy spędzają Wielkanoc? Marzena Rogalska: "Szaleństwo"

          Jak gwiazdy spędzają Wielkanoc? Marzena Rogalska: "Szaleństwo"

          Tradycje wielkanocne - zwyczaje, ciekawostki i symbole Wielkanocy. Co powinno być w koszyczku wielkanocnym?

          Tradycje wielkanocne - zwyczaje, ciekawostki i symbole Wielkanocy. Co powinno być w koszyczku wielkanocnym?

          "Po Wielkanocy sałatkę jarzynową wyrzuca 68% Polaków". Znana dziennikarka radzi, co z niej zrobić

          "Po Wielkanocy sałatkę jarzynową wyrzuca 68% Polaków". Znana dziennikarka radzi, co z niej zrobić

          Wojciech Modest Amaro podzielił się rodzinną nowiną. "Piękny Aniołek już jest na świecie"

          Wojciech Modest Amaro podzielił się rodzinną nowiną. "Piękny Aniołek już jest na świecie"

          Wyjątkowe dania z drobiu na Wielkanoc (i nie tylko). Wypróbuj przepisy Matteo Brunettiego
          Materiał promocyjny

          Wyjątkowe dania z drobiu na Wielkanoc (i nie tylko). Wypróbuj przepisy Matteo Brunettiego

          Ile jajek można zjeść w tygodniu? Ekspert rozwiewa wątpliwości

          Ile jajek można zjeść w tygodniu? Ekspert rozwiewa wątpliwości

          Księżna Kate wspierała ją w chorobie. Teraz 8-latka chce zrobić dla niej to samo. "Wyzdrowieje tak, jak ja"

          Księżna Kate wspierała ją w chorobie. Teraz 8-latka chce zrobić dla niej to samo. "Wyzdrowieje tak, jak ja"

          10 kroków dzieli Cię od udanej podróży. O tym należy pamiętać przy planowaniu wyjazdu
          Materiał promocyjny

          10 kroków dzieli Cię od udanej podróży. O tym należy pamiętać przy planowaniu wyjazdu

          Kobiety hejtowane za wielodzietność.  "Odpieluszkowe zapalenie mózgu"  

          Kobiety hejtowane za wielodzietność.  "Odpieluszkowe zapalenie mózgu"  

          Zjadłam słynny żurek Magdy Gessler. Czy talerz zupy jest wart swojej ceny?

          Zjadłam słynny żurek Magdy Gessler. Czy talerz zupy jest wart swojej ceny?

          Siostry uratowały sklep dziadka. "To nie mogło się tak skończyć"

          Siostry uratowały sklep dziadka. "To nie mogło się tak skończyć"

          Klaudia El Dursi zabiera w podróże walizki z jedzeniem?

          Klaudia El Dursi zabiera w podróże walizki z jedzeniem?

          Ten składnik warto suplementować. "Odpowiada za to, że nasza skóra jest ładna, a włosy piękne"
          Materiał promocyjny

          Ten składnik warto suplementować. "Odpowiada za to, że nasza skóra jest ładna, a włosy piękne"

          Wiosenny horoskop miłosny. Pojawią się emocjonalne burze i zawirowania

          Wiosenny horoskop miłosny. Pojawią się emocjonalne burze i zawirowania

          Czy epidemia opioidowa ma szansę dotrzeć do Polski? "4 lata temu nie mieliśmy żadnych przypadków"

          Czy epidemia opioidowa ma szansę dotrzeć do Polski? "4 lata temu nie mieliśmy żadnych przypadków"

          Polska ma własnego van Gogha. Ekspertyzy potwierdziły autentyczność obrazu

          Polska ma własnego van Gogha. Ekspertyzy potwierdziły autentyczność obrazu

          "Alkohol, przemoc, zaniedbania". Gabriela nie bała się pomóc maluchom

          "Alkohol, przemoc, zaniedbania". Gabriela nie bała się pomóc maluchom

          Potrawy wielkanocne, które zawładną świątecznym stołem. Przepisy Sebastiana Olmy
          Materiał promocyjny

          Potrawy wielkanocne, które zawładną świątecznym stołem. Przepisy Sebastiana Olmy

          Marcin Prokop ma wyjątkową relację z bratem, lecz nie zawsze było kolorowo. "Zburzył mój spokój"

          Marcin Prokop ma wyjątkową relację z bratem, lecz nie zawsze było kolorowo. "Zburzył mój spokój"

          Obejrzałam dwa odcinki serialu "Klara". Każdy zna kogoś takiego, jak matka głównej bohaterki

          Obejrzałam dwa odcinki serialu "Klara". Każdy zna kogoś takiego, jak matka głównej bohaterki

          Sposób na wnętrze: Metamorfoza starej i niefunkcjonalnej kuchni. "To jest rewelacja"
          Materiał promocyjny

          Sposób na wnętrze: Metamorfoza starej i niefunkcjonalnej kuchni. "To jest rewelacja"

          Sarah Ferguson wspiera Kate. Sama walczyła z dwoma typami raka

          Sarah Ferguson wspiera Kate. Sama walczyła z dwoma typami raka

          Wyjątkowy gość specjalny w "MasterChef Nastolatki"

          Wyjątkowy gość specjalny w "MasterChef Nastolatki"

          Nazywają go "trudnym aktorem". Jaki naprawdę jest Sebastian Fabijański?

          Nazywają go "trudnym aktorem". Jaki naprawdę jest Sebastian Fabijański?

          Dbać trzeba nie tylko o włosy, ale i o skórę głowy. Jak to robić?
          Materiał promocyjny

          Dbać trzeba nie tylko o włosy, ale i o skórę głowy. Jak to robić?

          "Łazienkowe przekleństwa" - zbawienna metoda czy szkodliwy trend? Psycholożka wyjaśnia

          "Łazienkowe przekleństwa" - zbawienna metoda czy szkodliwy trend? Psycholożka wyjaśnia

          Sposób na idealnie białe firanki i obrusy na święta - sprawdź, co trzeba zrobić

          Sposób na idealnie białe firanki i obrusy na święta - sprawdź, co trzeba zrobić

          "Hotel Paradise 8". Ola i Ada rozdają karty. Ich decyzja może mieć wpływ na Rajskie Rozdanie

          "Hotel Paradise 8". Ola i Ada rozdają karty. Ich decyzja może mieć wpływ na Rajskie Rozdanie

          Zatrzymaj pierwsze zmarszczki. Sprawdź, jak zapobiec starzeniu się skóry
          Materiał promocyjny

          Zatrzymaj pierwsze zmarszczki. Sprawdź, jak zapobiec starzeniu się skóry

          Platforma streamingowa Max już w czerwcu. "Na tę chwilę czekaliśmy 2 lata"

          Platforma streamingowa Max już w czerwcu. "Na tę chwilę czekaliśmy 2 lata"

          Wiosna na wielkanocnym stole. Stwórz własne dekoracje

          Wiosna na wielkanocnym stole. Stwórz własne dekoracje

          Brak apetytu u osób starszych. Co robić, kiedy seniorzy przestają jeść?
          Materiał promocyjny

          Brak apetytu u osób starszych. Co robić, kiedy seniorzy przestają jeść?

          Co i za ile kupimy do koszyka wielkanocnego?

          Co i za ile kupimy do koszyka wielkanocnego?

          Nie wiesz, jak rozmawiać ze swoim psem? Waszą komunikację poprawi Radek Ekwiński. Napisz do nas

          Nie wiesz, jak rozmawiać ze swoim psem? Waszą komunikację poprawi Radek Ekwiński. Napisz do nas

          To najczęstszy błąd w podawaniu żurku

          To najczęstszy błąd w podawaniu żurku

          Wybuchowy ekstrawertyk, a może cichy introwertyk? Poznaj numerologiczną 4

          Wybuchowy ekstrawertyk, a może cichy introwertyk? Poznaj numerologiczną 4

          Mateusz Hładki poprowadzi nowy program

          Mateusz Hładki poprowadzi nowy program

          Sprawdzony trik z TikToka. Jak sprytnie pokroić mango?

          Sprawdzony trik z TikToka. Jak sprytnie pokroić mango?

          E-sklep TVN. Co jest w ofercie? "Widzowie poczują się częścią czegoś większego"
          Materiał promocyjny

          E-sklep TVN. Co jest w ofercie? "Widzowie poczują się częścią czegoś większego"

          Ile cukru jest w przekąskach dla dzieci? "Owoce się je, a nie pije"

          Ile cukru jest w przekąskach dla dzieci? "Owoce się je, a nie pije"

          Paulina Holtz oddała kuchnię. Ogłoszenie zamieściła na popularnej grupie

          Paulina Holtz oddała kuchnię. Ogłoszenie zamieściła na popularnej grupie

          Wielka przeprowadzka rodziny Clarke. "Najbardziej obawiamy się o Czarusia"

          Wielka przeprowadzka rodziny Clarke. "Najbardziej obawiamy się o Czarusia"

          Sanah szczerze o swoich lękach. Czego się obawia?

          Sanah szczerze o swoich lękach. Czego się obawia?

          9 tradycyjnych potraw na Wielkanoc - najlepsze przepisy

          9 tradycyjnych potraw na Wielkanoc - najlepsze przepisy

          Wakacje w maju – gdzie warto pojechać?

          Wakacje w maju – gdzie warto pojechać?

          Ola Żuraw-Świątek po 10 latach pogodziła się z mamą

          Ola Żuraw-Świątek po 10 latach pogodziła się z mamą

          #DzieńDobrywPolsce. Potrzebujesz interwencji Dzień Dobry TVN? Napisz do nas

          #DzieńDobrywPolsce. Potrzebujesz interwencji Dzień Dobry TVN? Napisz do nas

          Jak rozmawiać z dziećmi o ukrzyżowaniu Jezusa? "Mają prawo wiedzieć, że umieramy"

          Jak rozmawiać z dziećmi o ukrzyżowaniu Jezusa? "Mają prawo wiedzieć, że umieramy"

          Grupowa randka w "Hotelu Paradise 8". Ktoś złoży uczestnikom niezapowiedzianą wizytę

          Grupowa randka w "Hotelu Paradise 8". Ktoś złoży uczestnikom niezapowiedzianą wizytę

          Beata Ścibakówna skrytykowała zachowanie młodych aktorów

          Beata Ścibakówna skrytykowała zachowanie młodych aktorów

          Nauczycielka, która nie stawia stopni. "Obawiałam się bardziej reakcji rodziców niż uczniów"

          Nauczycielka, która nie stawia stopni. "Obawiałam się bardziej reakcji rodziców niż uczniów"