Przez długi czas dwujęzyczność wydawała się niezwykle wyjątkowa, zwłaszcza w Polsce, gdzie posługujemy się najczęściej jednym językiem. Czy dwujęzyczność się przydaje? Czy wychowanie dwujęzyczne jest trudne? Postaramy się nieco przybliżyć temat dwujęzyczności.
Na czym polega dwujęzyczność
Dwujęzyczność, jako zdolność mówienia dwoma językami, została zdefiniowana przez amerykańskiego językoznawcę Leonarda Bloomfielda w 1935 roku. Przez bardzo długi czas definicja ta była jedyną znaną. Obecnie jednak językoznawcy coraz częściej mówią o dwujęzyczności jako umiejętności używania regularnie więcej niż jednego języka, która rodzi się z konieczności posługiwania się dwoma językami w życiu codziennym.
Dlaczego definicja Leonarda Bloomfielda przez wielu uważana jest za nie do końca zgodną z faktycznym stanem rzeczy? Ponieważ, zdaniem badaczy języka, bardzo rzadko zdarza się, a być może nawet wcale, aby osoba dwujęzyczna dokładnie w tym samym stopniu władała dwoma językami, nawet jeżeli wychowywana jest przez rodziców z różnych krajów.
Jest to spowodowane przede wszystkim tym, że dziecko najczęściej mieszka w jednym kraju z obojgiem rodziców. Nie ma więc bezpośredniego dostępu do pełnej kultury, specyfiki i komunikacji językowej drugiego kraju, z którego pochodzi rodzic władający innym językiem. Możliwość rozmowy w domu, np. z jednym z rodziców w danym języku, nie może tych doświadczeń zapewnić.
Dwujęzyczne dzieci mają lepiej
Dzieci dwujęzyczne mają znacznie większy zasób słownictwa, na starcie mają większe kompetencje niż ich jednojęzyczni rówieśnicy, mogą uczyć się i studiować w krajach, których językami się posługują. Co więcej, bardzo często dwujęzyczność oznacza też dwukulturowość, a więc dziecko wie znacznie więcej o świecie.
Zalety dwujęzyczności:
- zwiększony potencjał intelektualny – zostało to udowodnione już w roku 1962, kiedy E. Peal oraz W. E. Lambert przeprowadzili badania nad dwujęzycznością. Na ich podstawie okazało się, że potencjał intelektualny dzieci dwujęzycznych jest znacznie większy niż u dzieci jednojęzycznych – struktura ich inteligencji jest wielostronna i złożona,
- zwiększona zdolność myślenia analitycznego i twórczego – obecnie przeprowadzane badania wskazują również na to, że dwujęzyczne dzieci mają lepsze zdolności myślenia analitycznego i odznaczają się zwiększoną wrażliwość semantyczną,
- zwiększona inteligencja interpersonalna – dwujęzyczność wpływa również na zdolności interpersonalne. Osoby posługujące się dwoma językami znacznie lepiej rozumieją innych ludzi i częściej podejmują działania, aby im pomóc,
- zwiększone szanse na dobrą posadę – posługiwanie się dwoma językami na wysokim poziomie niemal gwarantuje znalezienie pracy nawet bez wysokiego wykształcenia. Oczywiście, im lepsze wykształcenie, tym lepiej, jednak już na starcie dzieci dwujęzyczne często nie musza uczyć się dodatkowego języka co daje pole do rozwoju innych umiejętności i zainteresowań,
- zwiększona pewność siebie – posługiwanie się dwoma językami często pozwala dziecku czuć się pewniej.
Wychowanie dziecka dwujęzycznego
Wychowanie dziecka dwujęzycznego jest zarazem trudne, jak i proste. Proste, jeżeli z dzieckiem przebywają obydwoje rodzice i każde z nich stara się rozmawiać z nim w innym języku. Problem pojawia się jednak, kiedy trzeba dla dziecka wybrać szkołę.
Aby dziecko miało ciągły kontakt z dwoma językami, dobrze jest wybrać szkołę dwujęzyczną – oczywiście w mniejszych miastach nie jest to łatwe. W większych z kolei do wyboru mamy: dwujęzyczne przedszkola, dwujęzyczne szkoły podstawowe oraz licea dwujęzyczne, które umożliwia zdanie dwujęzycznej matury.
Jednak nie tylko trudność ze znalezieniem dwujęzycznej szkoły jest problemem. Często rodzicom i otoczeniu wydaje się, że dzieci uczą się języków bardzo szybko, niemal bez żadnego wysiłku. Prawdą jest, że dziecko „zanurzone” w języku chłonie go bardzo szybko. Problemem jest jednak semantyka i postrzeganie rzeczywistości.
Nauka dwóch języków równocześnie nie jest łatwa. Dziecko, ale też nastolatka, należy zatem obserwować i starać się rozumieć występujące frustracje, które w przypadku dzieci dwujęzycznych mogą się pojawić. Należy także pamiętać o tym, że dzieci dwujęzyczne później uczą się mówić, gdyż mają większy zasób słów do nauczenia się.
Dwujęzyczność nie jest rzadka
Często o dwujęzyczności mówi się jak o nadzwyczajnym zjawisku. Dzieje się tak przede wszystkim dlatego, że w naszym kraju różnorodność kulturowa nie jest tak duża, jak w innych częściach świata, a nasze szkolnictwo nie jest jeszcze dostosowane do potrzeb dzieci dwujęzycznych. Jednak na świecie jest zjawisko dwujęzyczności jest bardzo powszechne – szacuje się, że dwie trzecie ludzkości jest dwu- lub wielojęzyczna.
Zobacz wideo: "To będzie szkoła, w której oceny nie będą ważniejsze od rozwoju i motywacji". PWN otworzyło swoją pierwszą dwujęzyczną podstawówkę
Zobacz także:
- Bunt sześciolatka – jakie może mieć przyczyny i jak się objawia?
- Jak zbudować dobre relacje z dzieckiem?
- Czy istnieje recepta na to, jak wychować szczęśliwe dziecko?
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: iStockphoto