Doświadczenia przyrodnicze dla dzieci, aby były atrakcyjne, muszą być przede wszystkim możliwe do wykonania samodzielnie lub z niewielką pomocą rodziców czy opiekunów. Dlatego powinny być dostosowane do wieku dziecka. Co więcej, powinny być na tyle efektowne, by na dłużej przyciągnąć uwagę dziecka. Im więcej kolorów, nietypowych zjawisk i szybkich efektów, tym lepiej. Nie wiesz, co można zrobić? Poniżej ciekawe pomysły na domowe doświadczenia fizyczne i chemiczne dla dzieci.
Doświadczenia fizyczne dla dzieci
Jednym z najpopularniejszych eksperymentów, które można wykonać zarówno w domu, jak i przedszkolu, jest tzw. nurek Kartezjusza, doświadczenie z wodą wykorzystujące prawo wyporności.
Potrzebne będą: plastikowa słomka, plastikowa butelka, kawałek drucika (może być spinacz biurowy) i trochę plasteliny. Słomkę przycinamy w taki sposób, by po obu stronach zgięcia miała taką samą długość (3–4 cm). Następnie zginamy słomkę i łączymy jej końce drucikiem, żeby się nie rozginała. Miejsce łączenia w całości zaklejamy plasteliną, która będzie stanowiła obciążenie nurka. Napełniamy butelkę wodą (po korek) i wrzucamy nurka (słomką do góry). Zakręcamy butelkę i obserwujemy nurka. Powinien być w całości pod wodą, pionowo, ale utrzymywać się blisko korka. Jeśli naciśniemy lekko ścianki butelki, nurek powinien wędrować w kierunku dna butelki. Pewną sztuką jest tu dobranie właściwej ilości plasteliny, dlatego może się zdarzyć, że trzeba będzie kilka razy wyjmować i wkładać naszego nurka, zanim będzie ona optymalna. Możliwość „sterowania” ruchami nurka to świetna zabawa.
Innym pomysłem są doświadczenia z powietrzem dla dzieci. Jedno z najprostszych, pokazujące, że tlen, jeden ze składników powietrza, jest niezbędny do spalania, wymaga użycia słoika, głębokiego talerza i świeczki. Świeczkę stawiamy na talerzu, zapalamy, a następnie przykrywamy słoikiem, tak by do nie docierało do niej powietrze (słoik musi przylegać do dna talerza). Świeczka zgaśnie, gdy tylko wypali się cały tlen. W drugiej części eksperymentu świeczkę możemy postawić na korku od butelki czy dużym klocku (żeby stała nieco wyżej). Następnie wlewamy na talerz trochę wody (na głębokość 2–3 cm), zapalamy świeczkę i przykrywamy słoikiem. Gdy tlen się wypali, poziom wody się podniesie, mając teraz w słoiku więcej miejsca.
Można również przeprowadzić doświadczenia z balonem. Do jednego z nich potrzebna jest szklana butelka, balon oraz dwa wiaderka lub garnki z zimną i gorącą wodą. Balon (bez powietrza w środku) nakładamy na szyjkę butelki, a tę wkładamy do wiaderka z gorącą wodą (tak, żeby woda nie sięgała wyżej niż do połowy butelki). Balon częściowo wypełni się powietrzem. Gdy włożymy go do zimnej wody, znów się skurczy.
Inne eksperymenty fizyczne to doświadczenia z prądem dla dzieci, w których za pomocą przewodu przymocowanego do dużej baterii i żarówki sprawdzamy, co jest przewodnikiem, a co nie. Możemy w ten sposób testować różne metale (dziecko zapamięta, że są przewodnikami) lub plastikowe przedmioty (izolatory).
Fajną zabawą są też doświadczenia z magnesem z wykorzystaniem kartki. Kładziemy na niej lekkie metalowe przedmioty (gwoździe, śrubki) i w „magiczny” sposób przesuwamy je magnesem umieszczonym pod kartką, niewidocznym dla obserwatora.
Warto również przejrzeć internetowe filmiki w poszukiwaniu doświadczeń z optyki lub doświadczeń z lodem dla dzieci.
Domowe doświadczenia chemiczne dla dzieci
Jeśli chcemy przeprowadzić doświadczenia chemiczne w domu dla starszego dziecka, musimy być gotowi na nieco większe wyzwania. Doświadczenia chemiczne dla dzieci wymagają ostrożności, ale nie muszą być niebezpieczne, jeśli dzieci wykonują je pod opieką dorosłych.
Jednym z takich eksperymentów jest „wulkan”, doświadczenie, w którym pokażemy reakcję kwasu z solą zasady. Potrzebne będą soda oczyszczona, kwasek cytrynowy, barwnik spożywczy i płyn do mycia naczyń. Do naczynia z ciepłą wodą (ustawionego w zlewie lub na dużym, płaskim talerzu, żeby nasz „wulkan” nie wybuchł na całą kuchnię) wsypujemy garść kwasku cytrynowego, barwnika, mieszamy, a na koniec dodajemy trochę płynu do mycia naczyń. W drugim naczyniu rozpuszczamy sodę w ciepłej wodzie i wlewamy ten roztwór do pierwszego naczynia. Zobaczcie, co się stanie! Efekt będzie bardzo zabawny i nieco wybuchowy.
Zobacz też:
Nauka przez zabawę. Jak uczyć dzieci języków obcych w domu?
Jak zrobić wulkan z sody kuchennej? Bezpieczny eksperyment chemiczny i zabawa dla dzieci
Autor: Adrian Adamczyk