Warto wiedzieć, że wynik kalkulatora płodności jest obarczony dużą granicą błędu, a w przypadku niektórych kobiet – wręcz mylący. Jak więc rozpoznać dni płodne i niepłodne?
Oblicz dni płodne i niepłodne
Jedną z najbardziej dokładnych metod liczenia dni płodnych jest ta opracowana przez prof. Rötzera. W czasie gdy Rötzer opracowywał swoją metodę, dostęp do innego rodzaju antykoncepcji był bardzo utrudniony, a inne naturalne sposoby kontroli płodności – bardzo zawodne. Odpowiedź na to, jak wyliczyć dni płodne i niepłodne , można więc było (i nadal można) uzyskać, obserwując:
· śluz wydzielany przez szyjkę macicy,
· zmiany temperatury, jakie zachodzą w trakcie cyklu,
· zmiany w położeniu i fakturze szyjki macicy.
Czemu jest to metoda pewniejsza od internetowych kalkulatorów, popularnego kalendarzyka czy innych, prostszych sposobów obliczania dni płodnych? Nade wszystko, ponieważ spora część “prostych” metod działa jedynie w przypadku kobiet o idealnie uregulowanym cyklu miesięcznym. Oznacza to, że kobiety z nieregularnym cyklem, karmiące piersią, z tyłozgięciem macicy, prowadzące tryb życia powodujący chociaż niewielkie wahania cyklu miesięcznego itp. albo nie mogą z takich kalkulatorów korzystać, albo w ich przypadku są to metody bardzo niedokładne. Wówczas to, kiedy wypadają dni płodne i niepłodne, będzie bardziej skomplikowaną kwestią.
Dni płodne – jak prowadzić obserwację?
Z uwagi na wielość zmiennych najlepiej prowadzić obserwację, zaznaczając objawy w kolejnych dniach cyklu w kalendarzu, plannerze czy specjalnie przygotowanych aplikacjach. Pewność odnośnie dni płodnych wymaga ciągłej obserwacji ciała. Najważniejszym objawem świadczącym o płodności jest wystąpienie śluzu płodnego i świadomość tego, jaki śluz występuje w dni płodne i niepłodne.
Dni płodne i niepłodne – śluz:
· śluz niepłodny (tzw. gorszej jakości): śluz białawy lub żółtawy, nierozciągliwy, czasami kleisty lub grudkowaty,
· śluz płodny (tzw. dobrej jakości): śluz rozciągliwy, podobny do białka jajek, szklisty. Śluz w momencie najwyższej płodności jest mokry i śliski, zbyt wodnisty, aby być rozciągliwym.
Kolejnym ważnym wyznacznikiem w czasie obserwacji dni płodnych i niepłodnych jest szyjka macicy. Szyjkę macicy bada się, wsuwając palec w głąb pochwy, aby wyczuć umiejscowienie, twardość oraz rozwarcie szyjki. Umiejscowienie w poszczególnych fazach cyklu różni się nieco u kobiet z tyłozgięciem macicy.
Płodność a szyjka macicy:
· faza rosnącej płodności (przedowulacyjna): szyjka miękka, rozwarta, uniesiona do góry (u kobiet z tyłozgięciem macicy szyjka obniża się),
· faza niepłodności bezwzględnej (poowulacyjna): szyjka twarda, zamknięta, położona niżej (u kobiet z tyłozgięciem szyjka unosi się).
Badanie temperatury z kolei powinno się przeprowadzać rano, zaraz po przebudzeniu, codziennie o tej samej porze. Jeśli badania nie poprzedza sen, powinna być to co najmniej godzina odpoczynku biernego, to znaczy: drzemki, oglądania telewizji, czytania itp. W czasie wysiłku fizycznego ciało generuje dodatkowe ciepło, co zakłóca pomiary, absolutnie więc nie powinno się mierzyć temperatury po ćwiczeniach czy innej aktywności fizycznej (chociażby dłuższych spacerach czy wchodzeniu po schodach).
Do badania owulacji przeznaczone są specjalne termometry, zwane termometrami owulacyjnymi. Działają one na zasadzie rozszerzalności termicznej, a więc zawierają substancję metaliczną, która rozszerza się pod wpływem ciepła. Termometry cyfrowe wykazują się zbyt małą precyzyjnością oraz zbyt dużym wahaniem pomiaru. W przypadku urządzenia działającego na zasadzie rozszerzalności nawet w przypadku niewielkich błędów w kalibracji różnica pomiędzy kolejnymi badaniami będzie stała.
Temperaturę powinno się mierzyć w ustach, pochwie lub odbytnicy. Pomiar pod pachą jest niemiarodajny, gdyż nie jest mierzona temperatura wewnątrz ciała, a jedynie temperatura skóry. Termometr powinien mieć mieć dokładność do jednej setnej (0,01) stopnia Celsjusza.
Nieregularny cykl menstruacyjny – dni płodne i niepłodne
Nieregularne cykle mają wiele przyczyn, najpopularniejsza jednak – wahania fazy przedowulacyjnej – nie wpływa na płodność i nie jest przeciwwskazaniem wobec obliczania dni płodnych. Należy wtedy dokładnie obserwować i zaznaczać zmiany, zwłaszcza w pierwszej fazie cyklu. Nawet regularny cykl też może zostać zaburzony.
Dni płodne i niepłodne – kiedy obliczanie jest nieskuteczne?
W sposób oczywisty obliczanie dni płodnych będzie nieskuteczne u kobiet przyjmujących antykoncepcję hormonalną , a także borykających się ze specyficznymi problemami z cyklem i samą płodnością.
Istnieją też czynniki mogące wpłynąć na badania temperatury oraz śluzu. Alkohol, stan chorobowy, infekcje intymne fałszują dane oparte na mierzeniu ciepłoty ciała. Tak samo może działać stres, skoki ciśnienia, przegrzanie organizmu czy wysiłek fizyczny.
Podobnie na śluz mogą działać infekcje, zmętniając go lub powodując upławy chorobowe o specyficznym kolorze czy zapachu. Kiepsko na naturalne wydzieliny wpływa też chlor z basenu.
Celem unikania infekcji fałszujących wyniki badań należy dbać o higienę intymną (ale nie przesadnie i unikać irygacji pochwy), nosić przewiewną, najlepiej bawełnianą bieliznę na co dzień, w czasie miesiączki zmieniać podpaski lub tampony co kilka godzin, unikać podrażnień i otarć w rejonach intymnych.
Jeśli występuje jeden czynnik, który może przekłamać wyniki (np. infekcja), powinno się nadal prowadzić badania i oznaczać dni płodne, pamiętając jednak o obniżonej skuteczności takich obserwacji. Jeśli cykl jest obserwowany przez dłuższy już czas (jest to co najmniej szósty badany cykl), można opierać się w oznaczaniu dni płodnych i niepłodnych na podstawie wcześniejszych cykli miesięcznych. Należy jednak brać pod uwagę, że w danym miesiącu wiarygodność obserwacji będzie obniżona.
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN