Co to jest dekstroza? Jak działa i czy wywołuje skutki uboczne?

dekstroza - cukier w kostkach w szklance o serce w dłoni
SORAPOP UDOMSRI/Getty Images
Źródło: iStockphoto
Dekstroza to izomer optyczny glukozy, który naturalnie występuje np. w owocach. Jest składnikiem odżywek dla sportowców, ale stosują go również osoby chore na cukrzycę w sytuacji spadku poziomu glukozy. Nadmiar dekstrozy wywołuje skutki uboczne.

Dekstroza polecana jest przed i po wysiłku fizycznym. Zwiększa wytrzymałość podczas treningu. Do skutków ubocznych wywołanych nadmiarem dekstrozy zalicza się m.in. otyłość i problemy z ciśnieniem tętniczym.

Dekstroza – co to jest?

Dekstroza (lub dextroza) to naturalnie występujący izomer optyczny glukozy (D-glukozy), który powszechnie nazywany jest cukrem gronowym. Każdy, kto jeszcze nie zna odpowiedzi na pytanie – co to jest dekstroza, powinien wiedzieć, że jest to związek wytwarzany w tkankach roślin zielonych na skutek procesu fotosyntezy. Dekstroza w niemałych ilościach występuje w nektarze kwiatowym, owocach i miodzie.

Jednymi z najważniejszych cech dekstrozy jest wysoki indeks glikemiczny i szybkość wchłaniania. Ponadto cukier gronowy jest najlepszym transporterem kreatyny. Stosują go miłośnicy kulturystyki. Sprawdza się również w czasie treningu tlenowego, tj. biegania, pływania lub jazdy na rowerze. Obok dekstrozy, w produktach adresowanych do zwolenników aktywności fizycznej, występuje maltodekstroza, która jest produktem enzymatycznego rozpadu skrobi.

Poza tym cukier gronowy jest popularny wśród osób chorych na cukrzycę. Diabetycy korzystają z niego w stanach hipoglikemii, czyli w momencie spadku poziomu glukozy poniżej określonej normy. Dekstroza jest do kupienia w sklepach z odżywkami – sprzedawana w postaci tabletek lub proszku.

Jak działa dekstroza?

Aktywność fizyczna o dużej intensywności nie zawsze prowadzi do rozwoju mięśni, może skutkować rozpadem włókien mięśniowych. Aby ochronić mięśnie przed degradacją, należy po treningu zjeść zbilansowany posiłek zawierający odpowiednią ilość białka, węglowodanów i tłuszczu. Jednak nie zawsze jest to możliwe, dlatego aby zatrzymać proces katabolizmu, stosuje się odżywki i suplementy, które są w stanie zaspokoić zapotrzebowanie organizmu na wymienione składniki codziennej diety.

Dekstroza, czyli prawoskrętna glukoza, wprowadzona do organizmu po wysiłku fizycznym prowadzi do podniesienia poziomu cukru we krwi, co stymuluje trzustkę do większego wydzielania insuliny będącej hormonem anabolicznym. Zadaniem insuliny jest wyłapanie cząsteczek glukozy i dostarczenie ich do mięśni i wątroby, czyli tam, gdzie gromadzony jest glikogen. Ponadto insulina, poza cukrami, zajmuje się transportem kreatyny i aminokwasów, które ostatecznie trafiają do mięśni. Jest to ważna właściwość szczególnie dla osób trenujących kulturystykę, bowiem kreatyna działa w pozytywny sposób na szybkość i efektywność budowy masy i siły.

Poprzez wpływ na wydzielanie insuliny dekstroza usprawnia transport kreatyny i poprawia wytrzymałość mięśni. Szacuje się, że zwiększa efektywność działania kreatyny aż o 50%. Przyjmowanie jej podczas treningu znacząco zwiększa zdolność do kontynuowania aktywności. Poprawia też wydolność organizmu. Nie jest to jednak jedyna funkcja dekstrozy. Cukier gronowy poprzez obniżanie aktywności wody działa konserwująco. Sprawdza się jako czynnik ograniczający proces denaturacji białek.

Dekstroza – dawkowanie

Szukając wiadomości na temat dekstrozy, nie wystarczy znaleźć odpowiedź na pytanie – co to jest, czy też, jak ona działa. Nie mniej ważna jest wiedza na temat jej dawkowania. Ta informacja jest niezbędna, jeśli chce się uniknąć ewentualnych efektów ubocznych.

Dla sportowców dekstroza należy do grupy najważniejszych węglowodanów zalecanych do przyjmowania po treningu. Dawka tego cukru zalecana kulturystom wynosi 40–70 gramów, czyli 2–3 pełne łyżki stołowe. Dekstrozę można rozpuścić w szklance wody lub dodać do koktajlu białkowego. Tymczasem dekstroza w połączeniu z kreatyną stosowana jest w następujących proporcjach: 50 gramów cukru (2 pełne łyżki stołowe) plus 5 gramów kreatyny. W ten sposób przygotowaną odżywkę przyjmuje się przed oraz po treningu siłowym.

Szkodliwość dekstrozy

Niestety dekstroza nie zawsze jest bezpieczna, wywołuje skutki uboczne, o których warto wiedzieć, decydując się na odżywki zawierające cukier gronowy. O szkodliwości dekstrozy można mówić w sytuacji, gdy jest ona używana w nadmiarze. Należy pamiętać, o tym, że jest to cukier prosty, który w zbyt dużej ilości powoduje otyłość, może stać się przyczyną stanu zapalnego, wywołuje zaburzenia gospodarki lipidowej, ciśnienia tętniczego i układu sercowo-naczyniowego.

Ewentualnym skutkiem ubocznym przyjmowania dekstrozy jest też przedwczesny rozwój miażdżycy. Co więcej, może prowadzić do zaburzeń emocjonalnych i wahań nastrojów. Nadużywanie dekstrozy jest szczególnie niebezpieczne dla osób, które nie uprawiają sportu.

Zobacz też:

Czym słodzić zamiast cukru? Naturalne zastępniki cukru

Te objawy mogą sygnalizować, że jesz za dużo cukru. Nadwaga to tylko jeden z nich

Obniżamy poziom cukru we krwi za pomocą domowych sposobów

Zobacz video: Czy można trenować z cukrzycą? "Cukrzyca nie stanowi ograniczenia do uprawiania jakiegokolwiek sportu. Każdy wysiłek fizyczny musi być jednak przemyślany"

Autor: Adrian Adamczyk

Źródło zdjęcia głównego: iStockphoto

podziel się:

Pozostałe wiadomości

Jak gwiazdy spędzają Wielkanoc? Marzena Rogalska: "Szaleństwo"

Jak gwiazdy spędzają Wielkanoc? Marzena Rogalska: "Szaleństwo"

Quiz. Sprawdź, co wiesz o wielkanocnych potrawach?

Quiz. Sprawdź, co wiesz o wielkanocnych potrawach?

Kobiety hejtowane za wielodzietność.  "Odpieluszkowe zapalenie mózgu"  

Kobiety hejtowane za wielodzietność.  "Odpieluszkowe zapalenie mózgu"  

Zjadłam słynny żurek Magdy Gessler. Czy talerz zupy jest wart swojej ceny?

Zjadłam słynny żurek Magdy Gessler. Czy talerz zupy jest wart swojej ceny?

Siostry uratowały sklep dziadka. "To nie mogło się tak skończyć"

Siostry uratowały sklep dziadka. "To nie mogło się tak skończyć"

Marta Krupa o trudnym związku i powrocie do show-biznesu. "Byłam poniżana"

Marta Krupa o trudnym związku i powrocie do show-biznesu. "Byłam poniżana"

Nowy uczestnik wszedł do "Hotelu Paradise 8" i od razu namieszał

Nowy uczestnik wszedł do "Hotelu Paradise 8" i od razu namieszał

Serowe pyszności na Wielkanoc. Poznaj przepisy Andrzeja Polana na dania z serem długodojrzewającym
Materiał promocyjny

Serowe pyszności na Wielkanoc. Poznaj przepisy Andrzeja Polana na dania z serem długodojrzewającym

Tradycje wielkanocne - zwyczaje, ciekawostki i symbole Wielkanocy. Co powinno być w koszyczku wielkanocnym?

Tradycje wielkanocne - zwyczaje, ciekawostki i symbole Wielkanocy. Co powinno być w koszyczku wielkanocnym?

"Po Wielkanocy sałatkę jarzynową wyrzuca 68% Polaków". Znana dziennikarka radzi, co z niej zrobić

"Po Wielkanocy sałatkę jarzynową wyrzuca 68% Polaków". Znana dziennikarka radzi, co z niej zrobić

Wojciech Modest Amaro podzielił się rodzinną nowiną. "Piękny Aniołek już jest na świecie"

Wojciech Modest Amaro podzielił się rodzinną nowiną. "Piękny Aniołek już jest na świecie"

Wyjątkowe dania z drobiu na Wielkanoc (i nie tylko). Wypróbuj przepisy Matteo Brunettiego
Materiał promocyjny

Wyjątkowe dania z drobiu na Wielkanoc (i nie tylko). Wypróbuj przepisy Matteo Brunettiego

Ile jajek można zjeść w tygodniu? Ekspert rozwiewa wątpliwości

Ile jajek można zjeść w tygodniu? Ekspert rozwiewa wątpliwości

Księżna Kate wspierała ją w chorobie. Teraz 8-latka chce zrobić dla niej to samo. "Wyzdrowieje tak, jak ja"

Księżna Kate wspierała ją w chorobie. Teraz 8-latka chce zrobić dla niej to samo. "Wyzdrowieje tak, jak ja"

10 kroków dzieli Cię od udanej podróży. O tym należy pamiętać przy planowaniu wyjazdu
Materiał promocyjny

10 kroków dzieli Cię od udanej podróży. O tym należy pamiętać przy planowaniu wyjazdu

Klaudia El Dursi zabiera w podróże walizki z jedzeniem?

Klaudia El Dursi zabiera w podróże walizki z jedzeniem?

Ten składnik warto suplementować. "Odpowiada za to, że nasza skóra jest ładna, a włosy piękne"
Materiał promocyjny

Ten składnik warto suplementować. "Odpowiada za to, że nasza skóra jest ładna, a włosy piękne"

Wiosenny horoskop miłosny. Pojawią się emocjonalne burze i zawirowania

Wiosenny horoskop miłosny. Pojawią się emocjonalne burze i zawirowania

Czy epidemia opioidowa ma szansę dotrzeć do Polski? "4 lata temu nie mieliśmy żadnych przypadków"

Czy epidemia opioidowa ma szansę dotrzeć do Polski? "4 lata temu nie mieliśmy żadnych przypadków"

Polska ma własnego van Gogha. Ekspertyzy potwierdziły autentyczność obrazu

Polska ma własnego van Gogha. Ekspertyzy potwierdziły autentyczność obrazu

"Alkohol, przemoc, zaniedbania". Gabriela nie bała się pomóc maluchom

"Alkohol, przemoc, zaniedbania". Gabriela nie bała się pomóc maluchom

Potrawy wielkanocne, które zawładną świątecznym stołem. Przepisy Sebastiana Olmy
Materiał promocyjny

Potrawy wielkanocne, które zawładną świątecznym stołem. Przepisy Sebastiana Olmy

Marcin Prokop ma wyjątkową relację z bratem, lecz nie zawsze było kolorowo. "Zburzył mój spokój"

Marcin Prokop ma wyjątkową relację z bratem, lecz nie zawsze było kolorowo. "Zburzył mój spokój"

Obejrzałam dwa odcinki serialu "Klara". Każdy zna kogoś takiego, jak matka głównej bohaterki

Obejrzałam dwa odcinki serialu "Klara". Każdy zna kogoś takiego, jak matka głównej bohaterki

Sposób na wnętrze: Metamorfoza starej i niefunkcjonalnej kuchni. "To jest rewelacja"
Materiał promocyjny

Sposób na wnętrze: Metamorfoza starej i niefunkcjonalnej kuchni. "To jest rewelacja"

Sarah Ferguson wspiera Kate. Sama walczyła z dwoma typami raka

Sarah Ferguson wspiera Kate. Sama walczyła z dwoma typami raka

Wyjątkowy gość specjalny w "MasterChef Nastolatki"

Wyjątkowy gość specjalny w "MasterChef Nastolatki"

Nazywają go "trudnym aktorem". Jaki naprawdę jest Sebastian Fabijański?

Nazywają go "trudnym aktorem". Jaki naprawdę jest Sebastian Fabijański?

Dbać trzeba nie tylko o włosy, ale i o skórę głowy. Jak to robić?
Materiał promocyjny

Dbać trzeba nie tylko o włosy, ale i o skórę głowy. Jak to robić?

"Łazienkowe przekleństwa" - zbawienna metoda czy szkodliwy trend? Psycholożka wyjaśnia

"Łazienkowe przekleństwa" - zbawienna metoda czy szkodliwy trend? Psycholożka wyjaśnia

Sposób na idealnie białe firanki i obrusy na święta - sprawdź, co trzeba zrobić

Sposób na idealnie białe firanki i obrusy na święta - sprawdź, co trzeba zrobić

"Hotel Paradise 8". Ola i Ada rozdają karty. Ich decyzja może mieć wpływ na Rajskie Rozdanie

"Hotel Paradise 8". Ola i Ada rozdają karty. Ich decyzja może mieć wpływ na Rajskie Rozdanie

Zatrzymaj pierwsze zmarszczki. Sprawdź, jak zapobiec starzeniu się skóry
Materiał promocyjny

Zatrzymaj pierwsze zmarszczki. Sprawdź, jak zapobiec starzeniu się skóry

Platforma streamingowa Max już w czerwcu. "Na tę chwilę czekaliśmy 2 lata"

Platforma streamingowa Max już w czerwcu. "Na tę chwilę czekaliśmy 2 lata"

Wiosna na wielkanocnym stole. Stwórz własne dekoracje

Wiosna na wielkanocnym stole. Stwórz własne dekoracje

Brak apetytu u osób starszych. Co robić, kiedy seniorzy przestają jeść?
Materiał promocyjny

Brak apetytu u osób starszych. Co robić, kiedy seniorzy przestają jeść?

Co i za ile kupimy do koszyka wielkanocnego?

Co i za ile kupimy do koszyka wielkanocnego?

Nie wiesz, jak rozmawiać ze swoim psem? Waszą komunikację poprawi Radek Ekwiński. Napisz do nas

Nie wiesz, jak rozmawiać ze swoim psem? Waszą komunikację poprawi Radek Ekwiński. Napisz do nas

To najczęstszy błąd w podawaniu żurku

To najczęstszy błąd w podawaniu żurku

Wybuchowy ekstrawertyk, a może cichy introwertyk? Poznaj numerologiczną 4

Wybuchowy ekstrawertyk, a może cichy introwertyk? Poznaj numerologiczną 4

Mateusz Hładki poprowadzi nowy program

Mateusz Hładki poprowadzi nowy program

Sprawdzony trik z TikToka. Jak sprytnie pokroić mango?

Sprawdzony trik z TikToka. Jak sprytnie pokroić mango?

E-sklep TVN. Co jest w ofercie? "Widzowie poczują się częścią czegoś większego"
Materiał promocyjny

E-sklep TVN. Co jest w ofercie? "Widzowie poczują się częścią czegoś większego"

Ile cukru jest w przekąskach dla dzieci? "Owoce się je, a nie pije"

Ile cukru jest w przekąskach dla dzieci? "Owoce się je, a nie pije"

Paulina Holtz oddała kuchnię. Ogłoszenie zamieściła na popularnej grupie

Paulina Holtz oddała kuchnię. Ogłoszenie zamieściła na popularnej grupie

Wielka przeprowadzka rodziny Clarke. "Najbardziej obawiamy się o Czarusia"

Wielka przeprowadzka rodziny Clarke. "Najbardziej obawiamy się o Czarusia"

Sanah szczerze o swoich lękach. Czego się obawia?

Sanah szczerze o swoich lękach. Czego się obawia?

9 tradycyjnych potraw na Wielkanoc - najlepsze przepisy

9 tradycyjnych potraw na Wielkanoc - najlepsze przepisy

Wakacje w maju – gdzie warto pojechać?

Wakacje w maju – gdzie warto pojechać?

Ola Żuraw-Świątek po 10 latach pogodziła się z mamą

Ola Żuraw-Świątek po 10 latach pogodziła się z mamą

#DzieńDobrywPolsce. Potrzebujesz interwencji Dzień Dobry TVN? Napisz do nas

#DzieńDobrywPolsce. Potrzebujesz interwencji Dzień Dobry TVN? Napisz do nas

Jak rozmawiać z dziećmi o ukrzyżowaniu Jezusa? "Mają prawo wiedzieć, że umieramy"

Jak rozmawiać z dziećmi o ukrzyżowaniu Jezusa? "Mają prawo wiedzieć, że umieramy"

Grupowa randka w "Hotelu Paradise 8". Ktoś złoży uczestnikom niezapowiedzianą wizytę

Grupowa randka w "Hotelu Paradise 8". Ktoś złoży uczestnikom niezapowiedzianą wizytę

Beata Ścibakówna skrytykowała zachowanie młodych aktorów

Beata Ścibakówna skrytykowała zachowanie młodych aktorów

Nauczycielka, która nie stawia stopni. "Obawiałam się bardziej reakcji rodziców niż uczniów"

Nauczycielka, która nie stawia stopni. "Obawiałam się bardziej reakcji rodziców niż uczniów"