Co to jest skala Likerta? Jakie są jej rodzaje?

ankieta
Fot. Towfiqu Photography / Getty Images
Skala Likerta stosowana jest w badaniach ankietowych i kwestionariuszowych. Została wprowadzona do metodologii badań w 1930 roku przez Rensisa Likerta, amerykańskiego psychologa i socjologa. Współcześnie w wielu badaniach psychologicznych, pedagogicznych i socjologicznych stosuje się tę skalę.

Przeprowadzając badania ankietowe, zdarza się, że badacze chcą zapytać respondentów o opinię, pogląd czy postawę. W takiej sytuacji można skorzystać z ankiety budowanej na bazie skali Likerta . Obecnie coraz częściej takie badania przeprowadza się przez Internet, korzystając z narzędzi do tworzenia ankiet. Artykuł wyjaśnia, czym charakteryzuje się skala Likerta, opisuje jej dwa rodzaje i wskazuje na przykłady zastosowania tej skali w badaniach.

Więcej:

Charakterystyka i rodzaje skali Likerta

Skala Likerta jest jednym z najczęściej stosowanych narzędzi do pomiaru cech lub postaw w badaniach związanych z naukami społecznymi i humanistycznymi. Z popularnością tej skali wiążą się jej cechy charakterystyczne, tzn.:

  • prosta budowa,
    • rzetelność,
      • możliwość uchwycenia wielu aspektów danego zjawiska,
        • dwubiegunowość, czyli posiadanie przez skalę dwóch przeciwnych biegunów (na przykład: ekstrawersja i introwersja lub kreatywność i brak kreatywności),
          • charakter interwałowy, czyli uszeregowanie kolejnych punktów, przy czym różniąca je wielkość jest stała.

            Początkowo stosowano głównie 5-punktową skalę Likerta , która składała się z następujących odpowiedzi:

            • Zdecydowanie się nie zgadzam (1 punkt),
              • Nie zgadzam się (2 punkty),
                • Nie wiem / Nie mam zdania (3 punkty),
                  • Zgadzam się (4 punkty),
                    • Zdecydowanie się zgadzam (5 punktów).

                      Ten typ skali budził jednak pewne wątpliwości badaczy, które wiązały się z błędem tendencji centralnej. Polega on na wybieraniu odpowiedzi środkowej, czyli przyznawaniu średniej liczby punktów. W takiej sytuacji większość odpowiedzi klasyfikuje się w granicach środka skali, czyli twierdzenia „Nie wiem”. Konsekwencją jest więc uzyskanie sporej liczby odpowiedzi neutralnych, które nie pozwalają na zdobycie konkretnych informacji o badanym zjawisku. Właśnie dlatego powstały inne warianty skali Likerta. Współcześnie wciąż najpopularniejszą wersją jest skala 5-punktowa, jednak tuż za nią klasyfikuje się skala 7-stopniowa, która składa się z następujących wariantów odpowiedzi:

                      • Zdecydowanie się nie zgadzam (1 punkt),
                        • Nie zgadzam się (2 punkty),
                          • Raczej się nie zgadzam (3 punkty),
                            • Nie wiem / Nie mam zdania (4 punkty),
                              • Raczej się zgadzam (5 punktów),
                                • Zgadzam się (6 punktów),
                                  • Zdecydowanie się zgadzam (7 punktów).

                                    Zdaniem niektórych badaczy większa liczba odpowiedzi może przekładać się na większą dokładność pomiaru. Problematyczne wciąż jednak pozostają środek skali i możliwość wyboru odpowiedzi „średnich”. Warto jednak zaznaczyć, że zbyt duża liczba twierdzeń może wiązać się z rozproszeniem i spłaszczeniem odpowiedzi osób badanych. Remedium na taką sytuację może być wprowadzenie 4-stopniowej skali Likerta, która nie posiada odpowiedzi „Nie wiem / Nie mam zdania”. W ten sposób badany jest niejako zmuszony do udzielenia konkretnej odpowiedzi. Respondenci zwykle najlepiej odnajdują się w skalach 5-punktowych ze względu na swobodę odpowiedzi oraz przyzwyczajenie. Wybór wariantu skali Likerta ma znaczenie w trakcie procesu gromadzenia danych, obliczania wyników oraz oceniania trafności i rzetelności badania.

                                    Skala Likerta: przykład ankiety

                                    W Internecie można znaleźć wiele przykładów wykorzystania skali Likerta , jednak najlepiej jest sięgnąć do artykułów psychologicznych lub socjologicznych, w których zaprezentowane zostały wyniki badań z zastosowaniem tej skali. Pierwszym krokiem związanym z tworzeniem skali Likerta jest wytypowanie wstępnej pozycji pytań, które będą diagnostyczne i odpowiednie dla danej grupy osób . Poniżej zaprezentowane zostały dwa przykłady pytań wraz z odpowiedziami na skali Likerta.

                                    Moja praca jest dla mnie satysfakcjonująca.

                                    • Zdecydowanie się nie zgadzam (1 punkt),
                                      • Nie zgadzam się (2 punkty),
                                        • Nie wiem / Nie mam zdania (3 punkty),
                                          • Zgadzam się (4 punkty),
                                            • Zdecydowanie się zgadzam (5 punktów).

                                              Uważam, że Polacy są tolerancyjni.

                                              • Zdecydowanie się nie zgadzam (1 punkt),
                                                • Nie zgadzam się (2 punkty),
                                                  • Nie wiem / Nie mam zdania (3 punkty),
                                                    • Zgadzam się (4 punkty),
                                                      • Zdecydowanie się zgadzam (5 punktów).

                                                        Bardzo dobrym pomysłem, zwłaszcza w badaniu dzieci, jest wprowadzenie graficznej reprezentacji danych, czyli przygotowanie rysunków przy odpowiedziach. Zwykle badacze decydują się na uśmiechnięte, neutralne i smutne buźki lub twarze. W ten sposób dzieci są w stanie łatwiej zrozumieć pytania oraz odpowiedzi.

                                                        Z reguły po przeprowadzeniu badań konkretnym stwierdzeniom nadaje się liczby od 1 do 5 (lub od 1 do 7) i liczy wyniki. Interpretacja skali Likerta pozwala na uzyskanie informacji liczbowej oraz na stwierdzenie, które odpowiedzi w danej grupie ankietowanych były wybierane najczęściej. Posługiwanie się skalą Likerta pozwala badaczom na wykrycie różnic pomiędzy postawami lub opiniami różnych osób.

                                                        Zobacz film: Jakich socjotechnik używają politycy? Źródło: Dzień Dobry TVN

                                                        Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN

                                                        podziel się:

                                                        Pozostałe wiadomości

                                                        Jaka powinna być szkoła przyjazna uczniom? "Musimy zmienić świadomość społeczną"

                                                        Jaka powinna być szkoła przyjazna uczniom? "Musimy zmienić świadomość społeczną"

                                                        Pokazała, co znalazła pod łóżkiem syna. Internauci zniesmaczeni

                                                        Pokazała, co znalazła pod łóżkiem syna. Internauci zniesmaczeni

                                                        Wytwór AI tworzy sztukę. Sprawdziliśmy, czy dzieło można sprzedać w galerii

                                                        Wytwór AI tworzy sztukę. Sprawdziliśmy, czy dzieło można sprzedać w galerii

                                                        Wielka zmiana w ramówce TVN. W Wielkanoc czeka na widzów niespodzianka

                                                        Wielka zmiana w ramówce TVN. W Wielkanoc czeka na widzów niespodzianka

                                                        Różne oblicza spowiedzi. Jak to wygląda w Kościele Ewangelicko-Augsburskim?

                                                        Różne oblicza spowiedzi. Jak to wygląda w Kościele Ewangelicko-Augsburskim?

                                                        Król Karol III wygłosił orędzie wielkanocne. "To dla mnie wielki smutek"

                                                        Król Karol III wygłosił orędzie wielkanocne. "To dla mnie wielki smutek"

                                                        Znana influencerka ogłosiła, że jest w ciąży

                                                        Znana influencerka ogłosiła, że jest w ciąży

                                                        Jak radzić sobie z lękiem przed wojną?

                                                        Jak radzić sobie z lękiem przed wojną?

                                                        Zawartość koszyczka wielkanocnego zależy od miejsca zamieszkania. Co do niego włożyć?

                                                        Zawartość koszyczka wielkanocnego zależy od miejsca zamieszkania. Co do niego włożyć?

                                                        Hodowla jamników zostanie zakazana?

                                                        Hodowla jamników zostanie zakazana?