Wstrząs anafilaktyczny – co to jest? Przyczyny, objawy i pierwsza pomoc

Orzeszki ziemne i środki odczulające
Tim Grist Photography/Getty Images
Źródło: Moment RF
Wstrząs anafilaktyczny to silna reakcja organizmu na czynnik uczulający, którym może być lek. U dzieci wstrząs anafilaktyczny często spowodowany jest przez pokarm, np. jaja. Brak wiedzy na temat postępowania w sytuacji anafilaksji może prowadzić do śmierci poszkodowanego.

Pierwsza pomoc w razie wstrząsu anafilaktycznego wymaga użycia adrenaliny. Niezbędne jest też wezwanie służb medycznych. Pacjent po wstrząsie anafilaktycznym często wymaga leczenia stacjonarnego w szpitalu.

Wstrząs anafilaktyczny – co to jest?

Wstrząs anafilaktyczny , czy też inaczej anafilaksja, to stan bezpośredniego zagrożenia życia. Najczęściej występuje u kobiet, dzieci i młodzieży, jednak każdy, kto zmaga się z jakimś uczuleniem powinien wiedzieć, co to jest wstrząs anafilaktyczny . Opisywany jest on jako reakcja organizmu w odpowiedzi na jakąś substancję uczulającą, która w chwili pierwszego kontaktu prowadzi do wytworzenia przeciwciał klasy IgE. Za pomocą specjalnych receptorów przytwierdzają się one do powierzchni komórek układu odpornościowego, które krążą we krwi. Gdy dochodzi do następnego kontaktu z czynnikiem uczulającym, to wychwytywany jest on przez IgE. Po połączeniu przeciwciał zakotwiczonych na bazofilach i komórkach tucznych z alergenami dochodzi do aktywacji komórki, która wyrzuca na zewnątrz różne substancje chemiczne (przede wszystkim histaminę i tryptazę), prowadzące do reakcji alergicznej.

Po jakim czasie od kontaktu z alergenem pojawia się wstrząs anafilaktyczny ? Reakcja na czynnik uczulający odczuwalna jest już po kilku sekundach od kontaktu z nim. Jednym z pierwszych objawów wstrząsu jest nagły spadek ciśnienia. Następnie dochodzi do przyspieszenia akcji serca, skóra staje się blada, spocona, chory traci przytomność. W niektórych przypadkach dochodzi do drgawek, a na skórze pojawia się pokrzywka. Objawem wstrząsu może być łzawienie spojówek, kaszel, nudności, wymioty, biegunka, znacznie podwyższona temperatura, zawroty głowy. Do groźniejszych reakcji na alergen zalicza się obrzęk dróg oddechowych, warg, języka utrudniający oddychanie. Taki przebieg wstrząsu anafilaktycznego wymaga natychmiastowego wezwania pogotowia, gdyż następstwem obrzęku tkanek może być uduszenie się pacjenta. W Polsce każdego roku z powodu wstrząsu anafilaktycznego umiera kilkadziesiąt osób. Wiele z nich mogłoby przeżyć, gdyby posiadali podstawową wiedzę na temat przebiegu wstrząsu anafilaktycznego i postępowania w razie anafilaksji.

Najczęstsze przyczyny wstrząsu anafilaktycznego

Wstrząs anafilaktyczny u dzieci powodują pokarmy, takie jak jajka, pszenica, mleko krowie, ryby, soja, orzechy laskowe i ziemne. U dorosłych powodów wstrząsu należ szukać m.in. w cytrynach, owocach morza. Tego rodzaju reakcja następuje też na skutek użądlenia osy, pszczoły czy szerszenia. Przyczyną wstrząsu anafilaktycznego mogą być leki, np. ibuprofen, naproksen, aspiryna, czy wykorzystywane w radiologii środki kontrastowe zawierające jod. Jaki inny popularny lek może wywołać silny wstrząs anafilaktyczny? Odpowiedzią na to pytanie jest penicylina. Wstrząs anafilaktyczny może nastąpić również po innych antybiotykach, m.in. po aminoglikozydach. Do czynników, które mogą wzmocnić przebieg anafilaksji, zalicza się alkohol, wysoką temperaturę, silny stres i wysiłek fizyczny.

Wstrząs anafilaktyczny – pierwsza pomoc

Osoby, które na własnej skórze przekonały się, czym jest wstrząs anafilaktyczny, powinny wiedzieć, jak przebiega leczenie po tak silnej reakcji na alergen oraz poznać wszelkie wytyczne , które mogą uratować życie w razie niespodziewanego kontaktu z czynnikiem uczulającym. Postępowanie w razie wstrząsu anafilaktycznego nie jest skomplikowane, najważniejsze jest jednak, aby działać szybko. Po wystąpieniu pierwszych objawów należy skontaktować się ze służbami medycznymi. Zanim jednak zjawi się pogotowie ratunkowe, trzeba sprawdzić, czy poszkodowany oddycha. Jeśli pacjent jest przytomny, zaleca się ułożyć go na plecach z uniesionymi nogami (poprawia to ukrwienie najważniejszych narządów). Gdyby doszło do niewydolności oddechowej, polecana jest pozycja siedząca. Ważne jest też, aby usunąć źródło reakcji (np. żądło pszczoły). Następnie należy sprawdzić, czy chory ma przy sobie adrenalinę – w sytuacji wstrząsu anafilaktycznego może ona uratować życie. Jej działanie jest natychmiastowe. Strzykawkę wypełnioną lekarstwem należy wbić (przez ubranie) w zewnętrzną część uda. Pierwsza pomoc w sytuacji wstrząsu anafilaktycznego obejmuje również dożylne podanie płynów, które podnoszą ciśnienie krwi oraz kortyzonu zmniejszającego duszności. W niektórych przypadkach niezbędne jest wykonanie konikotomii. Pacjenci, u których wstrząs anafilaktyczny miał ciężki przebieg, umieszczani są w szpitalu na kilkudniową obserwację.

Zobacz też:

Niebezpieczne substancje w domu. Jak chronić przed nimi dzieci?

Przygotowuj dziecku aromatyczną kąpiel. Ekspert: „Zapachy to jeden z podstawowych kanałów wspomagania rozwoju”

Gadżety dla alergików – sprawdzone urządzenia, dzięki którym nie straszne będą roztocza i pyłki

Zobacz wideo: Wstrząs anafilaktyczny - czy grozi każdemu alergikowi?

Autor: Adrian Adamczyk

Źródło zdjęcia głównego: Moment RF

podziel się:

Pozostałe wiadomości

Samotność, stres i szok młodej mamy. "W łazience się zamykałam i płakałam"

Samotność, stres i szok młodej mamy. "W łazience się zamykałam i płakałam"

Takiego programu dawno nie było. W pracy stawi się wyjątkowy skład prowadzących

Takiego programu dawno nie było. W pracy stawi się wyjątkowy skład prowadzących

Quiz. Sprawdź, co wiesz o wielkanocnych potrawach?

Quiz. Sprawdź, co wiesz o wielkanocnych potrawach?

Żurek i barszcz biały - czym się różnią te wielkanocne zupy?

Żurek i barszcz biały - czym się różnią te wielkanocne zupy?

Rebel Wilson straciła dziewictwo w wieku 35 lat. "Ludzie mogą poczekać, aż będą gotowi"

Rebel Wilson straciła dziewictwo w wieku 35 lat. "Ludzie mogą poczekać, aż będą gotowi"

Nowy uczestnik wszedł do "Hotelu Paradise 8" i od razu namieszał

Nowy uczestnik wszedł do "Hotelu Paradise 8" i od razu namieszał

Serowe pyszności na Wielkanoc. Poznaj przepisy Andrzeja Polana na dania z serem długodojrzewającym
Materiał promocyjny

Serowe pyszności na Wielkanoc. Poznaj przepisy Andrzeja Polana na dania z serem długodojrzewającym

Jak gwiazdy spędzają Wielkanoc? Marzena Rogalska: "Szaleństwo"

Jak gwiazdy spędzają Wielkanoc? Marzena Rogalska: "Szaleństwo"

Tradycje wielkanocne - zwyczaje, ciekawostki i symbole Wielkanocy. Co powinno być w koszyczku wielkanocnym?

Tradycje wielkanocne - zwyczaje, ciekawostki i symbole Wielkanocy. Co powinno być w koszyczku wielkanocnym?

"Po Wielkanocy sałatkę jarzynową wyrzuca 68% Polaków". Znana dziennikarka radzi, co z niej zrobić

"Po Wielkanocy sałatkę jarzynową wyrzuca 68% Polaków". Znana dziennikarka radzi, co z niej zrobić

Wojciech Modest Amaro podzielił się rodzinną nowiną. "Piękny Aniołek już jest na świecie"

Wojciech Modest Amaro podzielił się rodzinną nowiną. "Piękny Aniołek już jest na świecie"

Wyjątkowe dania z drobiu na Wielkanoc (i nie tylko). Wypróbuj przepisy Matteo Brunettiego
Materiał promocyjny

Wyjątkowe dania z drobiu na Wielkanoc (i nie tylko). Wypróbuj przepisy Matteo Brunettiego

Ile jajek można zjeść w tygodniu? Ekspert rozwiewa wątpliwości

Ile jajek można zjeść w tygodniu? Ekspert rozwiewa wątpliwości

Księżna Kate wspierała ją w chorobie. Teraz 8-latka chce zrobić dla niej to samo. "Wyzdrowieje tak, jak ja"

Księżna Kate wspierała ją w chorobie. Teraz 8-latka chce zrobić dla niej to samo. "Wyzdrowieje tak, jak ja"

10 kroków dzieli Cię od udanej podróży. O tym należy pamiętać przy planowaniu wyjazdu
Materiał promocyjny

10 kroków dzieli Cię od udanej podróży. O tym należy pamiętać przy planowaniu wyjazdu

Kobiety hejtowane za wielodzietność.  "Odpieluszkowe zapalenie mózgu"  

Kobiety hejtowane za wielodzietność.  "Odpieluszkowe zapalenie mózgu"  

Zjadłam słynny żurek Magdy Gessler. Czy talerz zupy jest wart swojej ceny?

Zjadłam słynny żurek Magdy Gessler. Czy talerz zupy jest wart swojej ceny?

Siostry uratowały sklep dziadka. "To nie mogło się tak skończyć"

Siostry uratowały sklep dziadka. "To nie mogło się tak skończyć"

Klaudia El Dursi zabiera w podróże walizki z jedzeniem?

Klaudia El Dursi zabiera w podróże walizki z jedzeniem?

Ten składnik warto suplementować. "Odpowiada za to, że nasza skóra jest ładna, a włosy piękne"
Materiał promocyjny

Ten składnik warto suplementować. "Odpowiada za to, że nasza skóra jest ładna, a włosy piękne"

Wiosenny horoskop miłosny. Pojawią się emocjonalne burze i zawirowania

Wiosenny horoskop miłosny. Pojawią się emocjonalne burze i zawirowania

Czy epidemia opioidowa ma szansę dotrzeć do Polski? "4 lata temu nie mieliśmy żadnych przypadków"

Czy epidemia opioidowa ma szansę dotrzeć do Polski? "4 lata temu nie mieliśmy żadnych przypadków"

Polska ma własnego van Gogha. Ekspertyzy potwierdziły autentyczność obrazu

Polska ma własnego van Gogha. Ekspertyzy potwierdziły autentyczność obrazu

"Alkohol, przemoc, zaniedbania". Gabriela nie bała się pomóc maluchom

"Alkohol, przemoc, zaniedbania". Gabriela nie bała się pomóc maluchom

Potrawy wielkanocne, które zawładną świątecznym stołem. Przepisy Sebastiana Olmy
Materiał promocyjny

Potrawy wielkanocne, które zawładną świątecznym stołem. Przepisy Sebastiana Olmy

Marcin Prokop ma wyjątkową relację z bratem, lecz nie zawsze było kolorowo. "Zburzył mój spokój"

Marcin Prokop ma wyjątkową relację z bratem, lecz nie zawsze było kolorowo. "Zburzył mój spokój"

Obejrzałam dwa odcinki serialu "Klara". Każdy zna kogoś takiego, jak matka głównej bohaterki

Obejrzałam dwa odcinki serialu "Klara". Każdy zna kogoś takiego, jak matka głównej bohaterki

Sposób na wnętrze: Metamorfoza starej i niefunkcjonalnej kuchni. "To jest rewelacja"
Materiał promocyjny

Sposób na wnętrze: Metamorfoza starej i niefunkcjonalnej kuchni. "To jest rewelacja"

Sarah Ferguson wspiera Kate. Sama walczyła z dwoma typami raka

Sarah Ferguson wspiera Kate. Sama walczyła z dwoma typami raka

Wyjątkowy gość specjalny w "MasterChef Nastolatki"

Wyjątkowy gość specjalny w "MasterChef Nastolatki"

Nazywają go "trudnym aktorem". Jaki naprawdę jest Sebastian Fabijański?

Nazywają go "trudnym aktorem". Jaki naprawdę jest Sebastian Fabijański?

Dbać trzeba nie tylko o włosy, ale i o skórę głowy. Jak to robić?
Materiał promocyjny

Dbać trzeba nie tylko o włosy, ale i o skórę głowy. Jak to robić?

"Łazienkowe przekleństwa" - zbawienna metoda czy szkodliwy trend? Psycholożka wyjaśnia

"Łazienkowe przekleństwa" - zbawienna metoda czy szkodliwy trend? Psycholożka wyjaśnia

Sposób na idealnie białe firanki i obrusy na święta - sprawdź, co trzeba zrobić

Sposób na idealnie białe firanki i obrusy na święta - sprawdź, co trzeba zrobić

"Hotel Paradise 8". Ola i Ada rozdają karty. Ich decyzja może mieć wpływ na Rajskie Rozdanie

"Hotel Paradise 8". Ola i Ada rozdają karty. Ich decyzja może mieć wpływ na Rajskie Rozdanie

Zatrzymaj pierwsze zmarszczki. Sprawdź, jak zapobiec starzeniu się skóry
Materiał promocyjny

Zatrzymaj pierwsze zmarszczki. Sprawdź, jak zapobiec starzeniu się skóry

Platforma streamingowa Max już w czerwcu. "Na tę chwilę czekaliśmy 2 lata"

Platforma streamingowa Max już w czerwcu. "Na tę chwilę czekaliśmy 2 lata"

Wiosna na wielkanocnym stole. Stwórz własne dekoracje

Wiosna na wielkanocnym stole. Stwórz własne dekoracje

Brak apetytu u osób starszych. Co robić, kiedy seniorzy przestają jeść?
Materiał promocyjny

Brak apetytu u osób starszych. Co robić, kiedy seniorzy przestają jeść?

Co i za ile kupimy do koszyka wielkanocnego?

Co i za ile kupimy do koszyka wielkanocnego?

Nie wiesz, jak rozmawiać ze swoim psem? Waszą komunikację poprawi Radek Ekwiński. Napisz do nas

Nie wiesz, jak rozmawiać ze swoim psem? Waszą komunikację poprawi Radek Ekwiński. Napisz do nas

To najczęstszy błąd w podawaniu żurku

To najczęstszy błąd w podawaniu żurku

Wybuchowy ekstrawertyk, a może cichy introwertyk? Poznaj numerologiczną 4

Wybuchowy ekstrawertyk, a może cichy introwertyk? Poznaj numerologiczną 4

Mateusz Hładki poprowadzi nowy program

Mateusz Hładki poprowadzi nowy program

Sprawdzony trik z TikToka. Jak sprytnie pokroić mango?

Sprawdzony trik z TikToka. Jak sprytnie pokroić mango?

E-sklep TVN. Co jest w ofercie? "Widzowie poczują się częścią czegoś większego"
Materiał promocyjny

E-sklep TVN. Co jest w ofercie? "Widzowie poczują się częścią czegoś większego"

Ile cukru jest w przekąskach dla dzieci? "Owoce się je, a nie pije"

Ile cukru jest w przekąskach dla dzieci? "Owoce się je, a nie pije"

Paulina Holtz oddała kuchnię. Ogłoszenie zamieściła na popularnej grupie

Paulina Holtz oddała kuchnię. Ogłoszenie zamieściła na popularnej grupie

Wielka przeprowadzka rodziny Clarke. "Najbardziej obawiamy się o Czarusia"

Wielka przeprowadzka rodziny Clarke. "Najbardziej obawiamy się o Czarusia"

Sanah szczerze o swoich lękach. Czego się obawia?

Sanah szczerze o swoich lękach. Czego się obawia?

9 tradycyjnych potraw na Wielkanoc - najlepsze przepisy

9 tradycyjnych potraw na Wielkanoc - najlepsze przepisy

Wakacje w maju – gdzie warto pojechać?

Wakacje w maju – gdzie warto pojechać?

Ola Żuraw-Świątek po 10 latach pogodziła się z mamą

Ola Żuraw-Świątek po 10 latach pogodziła się z mamą

#DzieńDobrywPolsce. Potrzebujesz interwencji Dzień Dobry TVN? Napisz do nas

#DzieńDobrywPolsce. Potrzebujesz interwencji Dzień Dobry TVN? Napisz do nas

Jak rozmawiać z dziećmi o ukrzyżowaniu Jezusa? "Mają prawo wiedzieć, że umieramy"

Jak rozmawiać z dziećmi o ukrzyżowaniu Jezusa? "Mają prawo wiedzieć, że umieramy"

Grupowa randka w "Hotelu Paradise 8". Ktoś złoży uczestnikom niezapowiedzianą wizytę

Grupowa randka w "Hotelu Paradise 8". Ktoś złoży uczestnikom niezapowiedzianą wizytę

Beata Ścibakówna skrytykowała zachowanie młodych aktorów

Beata Ścibakówna skrytykowała zachowanie młodych aktorów

Nauczycielka, która nie stawia stopni. "Obawiałam się bardziej reakcji rodziców niż uczniów"

Nauczycielka, która nie stawia stopni. "Obawiałam się bardziej reakcji rodziców niż uczniów"