Cis w ogrodzie przybiera najróżniejsze formy: od rośliny okrywowej, poprzez fantazyjnie przycinane krzewy aż do wysokich, smukłych drzew. Ze względu na to, że przez cały rok zachowują zielone igły, ozdabiają ogród niezależnie od pory roku.
Jak wygląda cis?
Cisy mają czerwonobrązową , łuszczącą się korę. Odmiany drzewiaste mają zwykle dwa lub więcej pni. Ich zimozielone igły są miękkie i mają zazwyczaj kolor ciemnozielony (młode pędy często wytwarzają żółtawe igły).
Jego zaletą jest długowieczność. Wadą – powolne rośnięcie. Roczne przyrosty wynoszą od 3-4 cm (u młodych roślin) do 10-15 cm (u dojrzałych cisów).
Cis jest rośliną dwupienną, co oznacza, że w obrębie gatunku wyróżnia się osobniki męskie i żeńskie (tylko na nich pojawiają się owoce).
Cis – odmiany i gatunki
Cis pospolity ma aż siedemdziesiąt odmian uprawnych. Oprócz nich, jest jeszcze kilka innych gatunków uprawianych w Polsce.
Odmiany cisu (drzewa):
· cis pospolity Great Column – rośnie do wysokości 4 m i 1 m szerokości;
· cis pospolity Dovastoniana – drzewo o jednym pniu, początkowo krzewiaste;
· cis krótkolistny – drzewo dorastające do 25 m wysokości, ma stożkowaty pokrój, szeroki u nasady i wąski na szczycie;
· cis pośredni Green Mountain – drzewo, początkowo o krzewiastym pokroju, ma 2 m wysokości i 4 m szerokości, ma wyłącznie płeć męską, nie zawiązuje nasion.
Odmiany cisu (krzewy):
· cis pospolity Aurea Nova – rozłożysty krzew do 80 cm wysokości, najczęściej stosowany jako roślina okrywowa lub formowana w przeróżne kształty;
· cis pospolity Adpressa Aurea – krzew osiągający do 150 cm wysokości, rozłożysty o luźnej koronie;
· cis pospolity Amersfoort – karłowaty krzew osiągający do 60 cm wysokości o drobniutkich, ciemnozielonych, owalnych igłach, które przypominają listki (wymaga okrycia na zimę);
· cis japoński Aurescens – karłowaty krzew z żółtymi igłami;
· cis pośredni Krakus – krzew o kolumnowym pokroju, do 2,5 m i szerokości 60 cm.
Wymagania cisu
Cisy rosną zarówno w słońcu, jak i w cieniu . Niektóre odmiany będą miały w cieniu bardziej nieregularny pokrój niż w słońcu (np. kolumnowy cis pospolity „Great Column”). Preferują lekko zasadową glebę. Staramy się nie sadzić ich w miejscach, gdzie stoi woda ani w miejscach zbyt suchych.
Podlewanie cisów jest konieczne w pierwszym roku po posadzeniu i w czasie suszy. Podlewamy obficie. Cis lubi dużą wilgotność powietrza, warto go więc sadzić w pobliżu zbiorników wodnych – strumyków, oczek wodnych czy stawów.
Cis może rosnąć także w donicy na balkonie lub tarasie, jeśli wybierzemy karłowatą, krzewiastą odmianę.
Krzew ten dobrze znosi przesadzanie, jest odporny na zanieczyszczenia powietrza. Nie przeszkadzają mu też inne korzenie w glebie.
Cisy zimą najbezpieczniej jest okryć, szczególnie na północnym-wschodzie Polski. Krzewy o pokroju kolumnowym warto związać w kilku miejscach, aby śnieg nie powykrzywiał im gałązek.
Cis pospolity na żywopłot
Żywopłot z cisu jest bardzo popularną ozdobą wielu ogrodów. A to dlatego, że te gęste krzewy doskonale znoszą przycinanie. Cisy tniemy przed rozpoczęciem wegetacji, wczesną wiosną i powtarzamy na początku lipca. Przycinanie cisów możemy przeprowadzać częściej, ale nie później niż do połowy sierpnia.
Czy cis jest pod ochroną?
Cis pospolity jest rośliną chronioną w Polsce od XV wieku. Obecnie jest pod częściową ochroną gatunkową.
Cis – trujący czy leczniczy?
Owoce cisu mają formę czerwonej nibyjagody. Nasiona (i niemal wszystkie pozostałe części cisu) są trujące dla człowieka, ale osnówki – czyli części zewnętrzne, są jadalne. Dlatego, jeśli po ogrodzie biegają dzieci, lepiej sadzić jedynie męskie osobniki, które nie będą przyciągały wzroku dzieci i kusiły swoimi czerwonymi „jagódkami”.
Cis zawiera także paklitaksel – cenną substancję, która może działać przeciwnowotworowo (obecnie nie pozyskuje się jej z kory drzew, a produkuje syntetycznie).
Cis może wywoływać alergię. Pyli zwykle w marcu.
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN