Kamica to choroba polegająca na wytrącaniu się z moczu kryształów, które łącząc się formują kamienie. Powstają one głównie w górnych drogach moczowych, a konkretnie w nerkach. Czasami kształtują się w pęcherzu, który jest elementem dolnych dróg moczowych. Małe kamienie często wydalają się samoistnie, niestety w przypadku tych większych pacjenci wymagają interwencji chirurgicznej.
Rodzaje kamicy
Najczęściej występujące rodzaje kamicy to kamica wapniowo-szczawianowa, wapniowo-fosforanowa oraz kamienie zbudowane z kwasu moczowego. W trakcie przemieszczania się kamienia z nerek, przechodzi on przez moczowód do pęcherza, a następnie na zewnątrz przez cewkę moczową. Jeżeli się zaklinuje, może częściowo lub całkowicie zablokować spływ moczu z nerek.
Zobacz także: Dieta w kamicy nerkowej – zalecenia dietetyczne a typ kamieni
Zarówno przemieszczanie się kamienia, jak i zastój, wiążą się z silnym bólem, który potocznie nazywamy „kolką nerkową”.
Kamienie dające dolegliwości, to takie, które mają co najmniej kilka milimetrów, a nawet w ok. centymetra
- powiedział specjalista urologii i andrologii, Michał Swolkień.
Powód powstawania kamieni
Większość kamieni powstaje z powodu połączenia wrodzonych zaburzeń oraz niekorzystnych czynników środowiskowych. Czynnikami zwiększającymi ryzyko są między innymi otyłość, zespół metaboliczny, cukrzyca, nadczynność przytarczyc, wrodzone wady anatomiczne dróg moczowych, a także mała ilość spożywanej wody w ciągu dnia. Lista pozostałych czynników jest długa. Ale warto wśród nich zaakcentować wrodzone zaburzenia genetyczne, powodujące zmianę metabolizmu. Przyczynia się to do zwiększenia w moczu stężenia substancji mogących się krystalizować i tym samym tworzyć kamienie.
Objawy kamicy
Trudno przeoczyć objawy kamicy nerkowej. Najbardziej typowy jest nagły, silny ból jednej z okolic lędźwiowych, promieniujący w kierunku podbrzusza i pachwiny. Może temu towarzyszyć podwyższenie temperatury ciała oraz nudności. Pacjenci skarżą się również na częste oddawanie moczu z bólem i pieczeniem. W łagodnych przypadkach ataku kolki nerkowej zaleca się przyjmowanie większej ilości płynów, można również stosować ogólnie dostępne środki przeciwbólowe i rozkurczowe. Jeżeli dolegliwości trwają kilka dni lub się nasilają, konieczna jest wizyta u lekarza. Bezwzględnym wskazaniem do konsultacji w trybie pilnym są: wysoka gorączka (powyżej 38 st. C), dreszcze, wymioty, znaczne osłabienie, obecność krwi w moczu oraz ból, który nie ustępuje pomimo stosowania leków.
Choroba przebiega najczęściej z silnymi objawami bólowymi, ale zdarza się, że dolegliwości są bardzo niewielkie lub nie ma ich wcale.
Poza bólem kamica dróg moczowych często wywołuje infekcje, które nieleczone, mogą w krótkim czasie doprowadzić do infekcji całego organizmu, nazywanej urosepsą, stanowiącej bezpośrednie zagrożenie życia. Ponadto, niedrożność moczowodów może prowadzić do ostrej lub przewlekłej niewydolności nerek.
Diagnozowanie kamicy
Żeby zdiagnozować kamicę moczową, wystarczy wykonać USG jamy brzusznej. Badanie jest bezbolesne i dostępne w większości placówek. Niestety, metoda ta nie jest najdoskonalsza, bo za jej pomocą nie da się wykryć kamieni znajdujących się w moczowodach. Mimo to badanie jest bardzo przydatne, gdyż dzięki niemu można potwierdzić zastój moczu w nerce, co często wiąże się z obecnością kamienia.
Natomiast najbardziej kompleksowym badaniem jest obecnie tomografia komputerowa jamy brzusznej i miednicy, z kontrastem lub bez. W przypadku badania bez kontrastu możemy określić wielkość i położenie kamieni, a także ich gęstość. W przypadkach bardziej skomplikowanych konieczne jest wykonanie tomografii komputerowej z kontrastem, co umożliwi urologowi dokładne określenie anatomii dróg moczowych oraz miejsc, w których doszło do częściowego lub całkowitego zamknięcia odpływu moczu z nerki.
Należy również pamiętać o badaniu ogólnym moczu, w większości przypadków kamicę ujawnią odchylenia od normy, nawet jeżeli choroba nie daje innych objawów.
Rutynowa analiza krwi pomoże również określić ewentualne nasilenie się stanu zapalnego oraz wydolność nerek, jak również zaburzenia elektrolitowe i gospodarki wapniowo-fosforanowej.
Leczenie kamicy
W przypadku małych kamieni, które rokują na samoistne wydalenie, standardem jest leczenie zachowawcze. Polega ono na podawaniu leków zmniejszających obrzęk śluzówki dróg moczowych oraz ułatwiających wydalenie kamienia. W pozostałych sytuacjach w grę wchodzi postępowanie zabiegowe.
Najmniej inwazyjną metodą leczenia jest zewnątrzustrojowe kruszenie kamieni za pomocą fali uderzeniowej, metoda ta nie jest jednak zawsze skuteczna. Kamieni w niedogodnym położeniu w nerce lub te bardzo twardych nie da się skruszyć w pierwszej czy nawet kolejnej sesji zabiegowej.
Większość pacjentów poddawanych leczeniu chirurgicznemu kwalifikowana jest do małoinwazyjnych zabiegów endoskopowych, do których należą:
- metoda RIRS, czyli chirurgia wewnątrznerkowa z użyciem giętkiego ureterorenoskopu,
- przezskórna nefrolitotrypsja (PCNL),
- endoskopowe kruszenie złogu w moczowodzie URSL.
Nie oglądałeś Dzień Dobry TVN na antenie? Pełne odcinki znajdziesz w serwisie Player.
>>> Zobacz także:
- Nawracające zapalenie pęcherza. Jak je leczyć?
- Bakterie w moczu w ciąży - co oznaczają? Zagrożenia, leczenie
- Chcesz mieć zdrowe nerki? Wydalaj 3 litry moczu dziennie
Autor: Iza Dorf
Źródło: Michał Swolkień